Η εκτίναξη των διεθνών τιμών των καυσίμων σε συνδυασμό με την αδράνεια της κυβέρνησης, την ανοχή στους ισχυρούς «παίκτες» του κλάδου, οξύνει το πρόβλημα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων
Την τελευταία περίοδο, παρακολουθούμε τις διεθνείς τιμές του αργού πετρελαίου να καλπάζουν. Την Πέμπτη άγγιξαν τα 120 €/βαρέλι και το ράλι αυτό μεταφέρεται και στις τιμές βενζίνης (από το διυλιστήριο στο βενζινάδικο) δηλαδή στον καταναλωτή. Ήδη από προχτές σε κάποιες περιοχές επαρχίας (Κεφαλονιά, Λασίθι, Ρέθυμνο, Χίος και Κυκλάδες) η τιμή αμόλυβδης κτύπησε τα 1,80 €/λίτρο.
Αν και ως σήμερα το θέμα των διεθνών τιμών συσχετιζόταν με τα υπάρχοντα αποθέματα, σήμερα σε μια περίοδο ύφεσης είναι καθοριστικός ο ρόλος κυρίως των κερδοσκόπων που η διεθνής κοινότητα δεν αντιμετωπίζει σε κανένα επίπεδο.
Για παράδειγμα ενώ η συμμετοχή του πετρελαίου Λιβύης στην παγκόσμια παραγωγή είναι μικρό –της τάξης του 2% - τις τελευταίες μέρες, προβάλλονται σαν βασική αιτία ανόδου του αργού, οι «ταραχές» σε Λιβύη. Αξίζει εδώ να αναφερθεί, για να τεκμηριωθεί το φαινόμενο της κερδοσκοπίας, ότι πριν ένα μήνα υπεύθυνοι παράγοντες της Σαουδικής Αραβίας εκτιμούσαν σαν λογικές τιμές για το αργό, μεταξύ 70 και 80 δολάρια/βαρέλι.
Όσον αφορά τη χώρα μας, με τον τρόπο που λειτουργεί ο έλεγχος σε διύλιση και εμπορία, αφήνει ουσιαστικά ανέπαφη τη σημερινή ολιγοπωλιακή κατάσταση στην αγορά καυσίμων. Χωρίς ουσιαστική αντιμετώπιση από κυβέρνηση(υπουργείο, επιτροπή Ανταγωνισμού) το πρόβλημα οξύνεται περαιτέρω. Είναι γνωστό ότι τα δύο διυλιστήρια πουλούν στις ίδιες ακριβώς τιμές.
Καθοριστικός λοιπόν παράγοντας είναι το γεγονός ότι ο κλάδος είναι ιδιωτικοποιημένος, από λίγους «παίκτες», που δρουν εναρμονισμένα. Έτσι, παρά τις δοξασίες των οικονομολόγων του «νεοφιλελευθερισμού» ότι η απελευθέρωση θα αυξήσει τον ανταγωνισμό και θα μειώσει τις τιμές, στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη οι τιμές καλπάζουν δεν επαληθεύονται τα δόγματα αυτά.
Επισημαίνεται, ότι, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΕΛΠΑ, η Ελλάδα έχει τη δεύτερη υψηλότερη τιμή στην αμόλυβδη -μετά την Ολλανδία- και το πετρέλαιο κίνησης, μεταξύ των χωρών της Ευρώπης.
Τι κάνει όμως η κυβέρνησή του ΠΑΣΟΚ; Αφού επέτρεψε την ιδιωτικοποίηση ενός στρατηγικής σημασίας φορέα(ΕΛΠΕ),απλά παρακολουθεί τα τρένα να περνούν.
Όπως διαβάσαμε μάλιστα πρόσφατα, ο όμιλος Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛ.ΠΕ.) το 2010 εμφανίζει αύξηση στα κέρδη του 18%, έναντι του 2009, ενώ με βάση τα στοιχεία που δημοσιοποίησε πρόσφατα το ίδιο το υπουργείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, προκύπτει ότι οι μεγαλύτερες αυξήσεις προέρχονται συνολικά από τα διυλιστήρια.
Οι πετρελαϊκοί όμιλοι το μόνο για το οποίο ενδιαφέρονται είναι η κερδοφορία τους, όμως, μία υπεύθυνη κυβέρνηση θα έπρεπε να ενδιαφέρεται και για το κοινωνικό σύνολο και να δράσει ανάλογα.
Να ενδυναμώσει τους ελέγχους και να καταπολεμήσει την εναρμονισμένη πρακτική των εταιρειών διύλισης και των μεγάλων εταιρειών εμπορίας.
Βεβαίως ουσιαστικό μέτρο παρέμβασης θα ήταν η ανάκτηση του ελέγχου των ΕΛΠΕ που θα έδινε τη δυνατότητα ουσιαστικού ελέγχου της διύλισης.
Πέραν τούτων, η κυβέρνηση, θα μπορούσε, σήμερα, να πάρει έστω κάποια προσωρινά μέτρα σαν αυτά που έχουν προτείνει φορείς του κλάδου.
Δηλαδή εφόσον διά της ανόδου των τιμών, το κράτος κερδίζει από τη φορολογία περισσότερα από όσα είχε προϋπολογίσει, θα μπορούσε να παραιτηθεί από το επιπλέον κέρδος υπέρ των πολιτών και των επιχειρήσεων.
Να μειώσει δηλαδή τη φορολογία των καυσίµων, μέχρι να αποκατασταθεί η αγορά σε χαμηλότερα επίπεδα, ώστε να συγκρατηθούν οι λιανικές τιμές στα επίπεδα πριν την άνοδό τους.
Θα ήταν μία κίνηση η οποία πέρα από τον κοινωνικό χαρακτήρα της θα ανακουφίσει και τις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα τις ενεργοβόρες που πλήττονται βαρύτατα.
Σε κάθε περίπτωση, τη μερίδα του λέοντος, πέραν των διυλιστηρίων, στην τιμή των καυσίμων, διατηρούν οι φόροι-δασμοί, που αποτελούν πάνω από το 60% επί του συνόλου της τιμής της αμόλυβδης και επομένως στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να δράσει άμεσα η κυβέρνηση.
Η κυβέρνηση έχει βαρύτατες ευθύνες που δεν προβαίνει σε καμία ουσιαστική παρέμβαση για συγκράτηση των τιμών.
ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ 28/02/2011
