Στην Ημερίδα τονίστηκε ότι η χώρα μας στο θέμα των απορριμμάτων είναι κυριολεκτικά στον πάτο, ενώ νέα υψηλά πρόστιμα θα κληθούν να πληρώσουν οι ήδη εξουθενωμένοι φορολογούμενοι. Σε όλη τη χώρα λαμβάνονται κρίσιμες αποφάσεις, που θα μας δεσμεύσουν για τα επόμενα 30 χρόνια και συνεπώς οι επιλογές πρέπει να είναι οι βέλτιστες οικολογικά και οικονομικά. Στη Δυτ. Μακεδονία η ΔΙΑΔΥΜΑ ολοκληρώνει το διαγωνισμό για τον «Ολοκληρωμένο Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων της Περιφέρειας». Η Κίνηση έχει εκφράσει και παλιότερα ενστάσεις για το διαγωνισμό αυτό, τις οποίες επανέλαβε και χθες στη διαλογική συζήτηση με τη ΔΙΑΔΥΜΑ και το δήμαρχο. Συγκεκριμένα:
• Δεν υπάρχει εξαρχής κάποια συγκεκριμένη πολιτική διαχείρισης και επαφίεται πρακτικά στους εργολάβους να την προτείνουν, αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Έτσι όμως ορισμένες μέθοδοι που θα έπρεπε να αποκλειστούν για περιβαλλοντικούς και οικονομικούς λόγους, όπως οι θερμικές επεξεργασίες, παραμένουν στο παιχνίδι. Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ η ΔΙΑΔΥΜΑ στο διαγωνισμό απέρριψε – ορθά – την καύση σύμμεικτων σαν ακριβή και επιζήμια για το περιβάλλον, επέλεξε ως κατάλληλη την τεχνολογία της βιοξήρανσης και καύσης των δευτερογενών καυσίμων, η οποία σε ολόκληρη την Ευρώπη έχει ελάχιστες εφαρμογές και είναι ακόμη πιο ακριβή !. Συναφές – και μέχρι στιγμής αναπάντητο- είναι και το ερώτημα πού θα καίγεται το δευτερογενές καύσιμο και τι θα γίνει με τους δυνητικούς ρύπους από την καύση πλαστικών καθώς και με τη διάθεση της παραγόμενης τοξικής στάχτης.
• Στην περίπτωση που επιλεγεί η καύση του δευτερογενούς καυσίμου (SRF) στους σταθμούς της ΔΕΗ, θα υπάρχουν οι εξής αρνητικές επιπτώσεις: α) Αέριες εκπομπές διοξινών. β) Πρόβλημα επιλογής του χώρου ταφής της επικίνδυνης στάχτης, γ) Μείωση του ανακυκλώσιμου κλάσματος, διότι έτσι συμφέρει στον εργολάβο, δ) Σημαντική αύξηση του κόστους.
• Η πολιτική της ΜΙΑΣ και ΜΕΓΑΛΗΣ μονάδας διαχείρισης ουσιαστικά εμποδίζει τη μελλοντική δραστική αύξηση της ανακύκλωσης και της κομποστοποίησης. (Δεν προβλέπεται η δυνατότητα η όποια μονάδα να μπορεί να παραλαμβάνει και προδιαλεγμένα υλικά, όπως τα οργανικά).
• Η βέλτιστη οικονομικά και περιβαλλοντικά λύση πρέπει να βασίζεται στα εξής πέντε στάδια: Πρόληψη – Ανακύκλωση – Κομποστοποίηση – Τελική επεξεργασία – Τελική διάθεση. Το μοντέλο αυτό αποτελεί υποχρεωτικό μονόδρομο λόγω της αυστηρής ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας. Ιδιαίτερα στη Δυτική Μακεδονία τα περιθώρια ανακύκλωσης είναι τεράστια, μιας και το τωρινό ποσοστό είναι πολύ χαμηλό, (3% το 2011) και υπολείπεται κατά πολύ του μέσου όρου ανακύκλωσης της χώρας (12%).
• Πρόσθετες δράσεις διαχείρισης πριν την τελική επεξεργασία, όπως: α) οικιακή κομποστοποίηση, β) δημιουργία δικτύου Πράσινων Σημείων, γ) τοποθέτηση μηχανικών κομποστοποιητών κοντά σε μεγάλους παραγωγούς οργανικών, όπως στρατόπεδα, ξενοδοχεία, νοσοκομεία κ.α. δ) διαλογή στην πηγή (ΔσΠ) των οργανικών υλικών με ξεχωριστό κάδο. ε) πιλοτική αλλαγή στη χρέωση των δημοτικών τελών, ώστε οι δημότες να πληρώνουν με βάση το βάρος των σκουπιδιών τους, και έτσι να έχουν επιπλέον κίνητρα για ανακύκλωση - κομποστοποίηση. Με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί ακόμη περισσότερο ο όγκος των σκουπιδιών και το κόστος μεταφοράς και ταφής.
Εν κατακλείδι η ΔΙΑΔΥΜΑ πρέπει μέσω του διαγωνισμού να επιλέξει εκείνη την τεχνολογία μηχανικής βιολογικής επεξεργασίας που θα εξασφαλίζει α) μεγάλο ποσοστό ανακύκλωσης, β) δυνατότητα επεξεργασίας σύμμεικτων ή και προδιαλεγμένων οργανικών όλων των κατηγοριών, γ) παραγωγή εδαφοβελτιωτικού από τα οργανικά ή εναλλακτικά βιοαέριο – ενέργεια – εδαφοβελτιωτικό. Εάν εφαρμοστούν σωστά τα προηγούμενα τότε θα «γλυτώσουμε» από το δευτερογενές καύσιμο RDF. Το παραγόμενο κομπόστ μπορεί να αξιοποιηθεί στην αγροτική παραγωγή, στην αποκατάσταση των εξοφλημένων ορυχείων και αποθέσεων της ΔΕΗ κλπ.
Η πρόταση αυτή είναι πιο οικονομική και επιπλέον δημιουργεί πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας από εκείνες που προκύπτουν από μία μόνο πολύ μεγάλη μονάδα διαχείρισης.
Κατά τη συζήτηση δόθηκε και ο λόγος στο Δήμαρχο Κοζάνης και στον αντιδήμαρχο καθαριότητας, οι οποίοι αναφέρθηκαν στα επιτεύγματα του Δήμου. Δεν μηδενίζουμε τις προσπάθειες και την πείρα της αρμόδιας υπηρεσίας, αλλά δεν μπορούμε να δεχτούμε υπερβολές και «πρωτιές» που δεν ισχύουν. Με βάση τα στοιχεία που ο ίδιος ο κ. Αποστολίδης έδωσε για την ανακύκλωση (ποσοστό 5,2% το 2011) ο δήμος Κοζάνης βρίσκεται σαφώς πίσω από το μέσο όρο της Ελλάδας, χωρίς να παραγνωρίζουμε ότι εδώ, με τους χωριστούς κάδους, γίνεται καλύτερος διαχωρισμός στην πηγή. Για να αυξήσουμε τα ποσοστά ανακύκλωσης πρέπει να τοποθετήσουμε πολύ περισσότερους κάδους. Σήμερα, με βάση τα στοιχεία του δήμου, υπάρχουν περίπου 60 σημεία ανακύκλωσης στην πόλη, δηλαδή 1 σημείο ανά 1000 κατοίκους. Πρέπει η αναλογία αυτή να πάει τουλάχιστον 1 προς 100 κατοίκους, ώστε να πετύχουμε ψηλά ποσοστά ανακύκλωσης. Εδώ μπορεί να βοηθήσει και η Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης), με δωρεάν εξοπλισμό, καμπάνιες κλπ
Και μιας και ο λόγος περί απολογισμών και πεπραγμένων, να σημειώσουμε την πολύχρονη καθυστέρηση του δήμου σε προγράμματα κομποστοποίησης, συλλογής τηγανελαίων κλπ, αφού μόλις πέρσι δρομολογήθηκαν οι πρώτες δράσεις.
Με βάση λοιπόν τα καινούρια δεδομένα ο νέος Περιφερειακός σχεδιασμός διαχείρισης απορριμμάτων που προωθεί η ΔΙΑΔΥΜΑ πρέπει να τύχει ευρείας διαβούλευσης και να συζητηθεί σε όλα τα Δημοτικά Συμβούλια της Δυτικής Μακεδονίας. Δεν διαγράφουμε ούτε απαξιώνουμε τις προσπάθειες που έγιναν. Η κατάσταση στην Περιφέρειά μας είναι σχετικά καλύτερη από άλλες, αλλά αρκετά πίσω σε σύγκριση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα και τις απαιτήσεις και τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Οι σημερινές επιλογές θα δεσμεύουν τον τόπο και τις επόμενες γενιές μέχρι το 2040 ! Πρέπει να τις σχεδιάζουμε με προσοχή και υψηλό αίσθημα ευθύνης. Σε αυτή τη διαδικασία η Δημοτική Κίνηση θα είναι πάντα παρούσα με την κριτική της, αλλά και τις εποικοδομητικές προτάσεις της.
Κοζάνη 12-3-2012
Δημοτική Κίνηση «Κοζάνη, τόπος να ζεις»
Πληρ: Ιωαννίδης Λευτέρης, Τσικριτζής Λάζαρος, Δεσποτίδης Κώστας