Κάθε χρόνο, στις 27 Ιουλίου στη Βλάστη, γίνεται το μεγάλο πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονος. Σημείο και τόπος αναφοράς του κάθε Βλατσιώτη και Βλατσιώτισσας, καθώς επίσης και των κατοίκων των γύρω περιοχών να παρευρεθούν και να επικαλεσθούν τον ¨Ιαματικό¨ άγιο και να προσκυνήσουν την χάρη του.
Κόσμος από παντού θα ανεβεί για να παραστεί στην θεία λειτουργία του εξωκλησιού που δεσπόζει στην κορυφή (1340 μ. περίπου υψόμετρο) του Μουρικίου, να ενώσει τις θερμές του προσευχές και παρακλήσεις στον Θαυματουργό άγιο και να πιεί και να πάρει το αγιασμό από την διπλανή πηγή.
Η παράδοση αναφέρει ότι το ξωκλήσι ιδρύθηκε περίπου το 1848 από το τάμα των αδελφών του τότε μητροπολίτη Μογλενών, ανακαινίσθηκε αργότερα δ΄ εξόδων Παπαθεοφάνους, όπως ανέφερε μια επιγραφή το 1930 περίπου και κατόπιν από τον Βλατσιώτη ευεργέτη Χριστόδουλο Γαλάνο, επίσης από Βλατσιώτες δωρητές, όπως οι οικογένειες Χατζιου, Βουλγαρίδη, Τριανταφύλλου και πλήθος ανωνύμων και επωνύμων άλλων δωρητών
Σήμερα “δαπάνες ” του Βλατσιώτη Αρχιεπισκόπου Ιόπης Δαμασκηνού, κοσμεί στην περίοπτη θέση ένας περικαλλής ναός σε μοναστηριακό σχήμα που περιβάλλεται με κοιτώνες έχοντας μπροστά μια υπέροχη θέα τόσο της Βλάστης όσο και του λεκανοπεδίου Σισανίου.
Όπως το έθιμο και η λαογραφία επιτάσσει, ανήμερα της γιορτής, νωρίς το πρωί ξεκινούν άλλοι πεζοί και άλλοι καβαλάρηδες ,(σήμερα με αυτοκίνητο ) για να ανεβούν στο ύψωμα και να πάρουν την “Χάρη” του αγίου.
Τα θαυμάσια στολισμένα άλογα με τις Βλατσιώτικες αφράτες κόκκινες βελέντζες και τα δαντελωτά υφαντά σεντόνια και μ’ αναβάτες τους “φουστανελοφόρους” νέους είναι ένα καταπληκτικό – πρωτότυπο και εντυπωσιακό θέαμα.
Ανηφορίζοντας γεμάτοι χαρά ενθουσιασμό, που πηγάζει από τα νιάτα τους, τραγουδούν τα ωραία Βλατσιώτικα τραγούδια, τραγούδια αγάπης και νοσταλγίας όπως π.χ.
“Σαν κινήσουν οι όμορφες και αυτές οι μαυρομάτες να παν στον Παντελεήμονα ψηλά στο πανηγύρι. . .........
Το θέαμα ήταν και είναι γραφικότατο. Αγναντεύοντας κάνεις από το χωριό της Βλάστης τις ράχες που οδηγούν στην εκκλησία, βλέπει ποικιλόχρωμες ανθρώπινες γραμμές να ελίσσονται προς την ανηφόρα του Μουρικίου ανάμεσα στις οξιές .
Όλοι θα προσκυνήσουν και θα επικαλεσθούν την χάρη του ιαματικού Παντελεήμονα.
Μετά την Θεία Λειτουργία τον εκκλησίασμα και οι επισκέπτες στήνουν τον χορό. “Στ’ αλώνι του «Ρούση» με τις άσπρες μαρμαρένιες παλιές πέτρες, απολαμβάνοντας «ορεχτό» αέρα της οξιάς του Μουρικίου και σβήνοντας τη δίψα του καλοκαιριού από το παγωμένο και κρυστάλλινο νερό στο «πηγαδούλι».
Περισσότερο όμως απ’ όλα κι αξέχαστη για όλες εμάς είναι η επιδεικτική και θορυβώδης κατάβαση των καβαλάρηδων με τα στολισμένα τους άλογα να καλπάζουν υπερήφανα σαν σε παρέλαση, ενώ ο κόσμος τους χειροκροτεί δεξιά και αριστερά από τους δρόμους του χωριού που περνούν.
Ας μην ξεχνάμε όμως ότι, τόσο το έθιμο όσο κι η γιορτή του Αγίου Παντελεήμονα σηματοδοτούσε την έναρξη των προξενιών των αρραβώνων και του «νυφοπάζαρου».
Η γιορτή κορυφώνεται το απόγευμα όταν στα λιβάδια στήνεται ο πρώτος «Τρανός» χορός. Μπροστά οι άντρες με «κορυφαίο» τον γεροντότερο και μετά οι γυναίκες κατά τάξη και σειρά .Χορεύουν με βήματα ρυθμικά, βαριά ,επιβλητικά, πιστό απεικόνισμα της υψηλής και μεγαλοπρεπούς φύσεως και κληρονομιάς .
Τραγουδούν συνήθως τα Βλατσιώτικα τραγούδια όπως.
- Σήμερα έχουμε καιρό να βγούμε στο σεργιάνι .........
- Κάτου στουν Αγιοθόδωρο, στουν Άγιου Κωνσταντίνου Σουλτάνα Βιργινάδα.
- Κάτου στους τρανούς τους κάμπους και τα πράσινα λιβάδια, έσπειρα σπυρί κριθάρι , φύτρωσε μαργαριτάρι..............
- Το βράδυ βγαίνει ο Αυγερινός, και του ταχιά η Πούλια.......
- Ου Μήλιους ου πραγματευτής ,ου Μήλιους ου στρατιώτης μορ Μάρω Μαριορή.......
Τραγούδια που παραπέμπουν σε παλιές χρυσές εποχές παράδοσης και μνήμης
Τραγουδούν έως ότου κάνουν τρείς γύρους.
Παλαιότερα υπολόγιζαν ότι συμμετείχαν 400 περίπου άτομα – χορευτές, οπότε διαλύεται ο χορός με την ευχή όλων. «Και τα χρονάκια μας» και «του χρόνου πάλι εδώ».
Οι νέοι συνεχίζοντας το έθιμο, εξακολουθούν το γλέντι στην πλατεία, χορεύοντας κάτω από τους υπέροχους ήχους της τοπικής μουσικής (βιολιών), μέχρι το πρωί.
Έτσι τελειώνει ένα πανηγύρι που μένει χαραγμένο τόσο στη σκέψη , στο μυαλό και τις αναμνήσεις του κάθε Βλατσιώτη, αναπολώντας τη Βλάστη της καρδιάς του, που δε σβήνει όσα χρόνια κι αν περάσουν.
Άς ευχηθούμε να συνεχιστεί η τόσο όμορφη «παράδοση και κληρονομιά μνήμης»,από τη μια γενιά στην άλλη.
Τούλα Λαμπαδάρη- Χριστοδουλίδου
Ιούλιος 2012