Στα πλαίσια αυτά διοργανώνεται η διημερίδα «Κρίση και Πολιτικό Σύστημα» από το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης. Στόχος μας είναι η παρέμβαση για μια διορατική και ενεργητική ανάλυση της τραγικής κρίσης που βιώνει η πατρίδα μας.
Επιβάλλεται να γίνει πραγματικός και ουσιαστικός διάλογος.
Στην πρωτόγνωρη απαξίωση του πολιτικού συστήματος λείπει βασικά η εμπιστοσύνη των πολιτών, των εργαζομένων, των συνταξιούχων και ιδιαίτερα της νεολαίας. Η κοινωνία αντί να ξαναπιάσει τον πηλό επιλέγει την αντιπολιτική, την αδιαφορία ακόμα και την εκδίκηση. Η μειωμένη συμμετοχή στις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις αλλά και οι τελευταίες δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνουν αυτήν την προβληματική κατάσταση. Το πολιτικό σύστημα βασικά δημιούργησε σκηνικό ψεύτικης εικόνας. Το πολιτικό κύρος, η πολιτική αξιοπιστία κι αξιοπρέπεια έχουν εκλείψει. Το ήθος, οι στοιχειώδεις κανόνες σεβασμού μεταξύ πολιτικής εξουσίας και κοινωνίας, μεταξύ κυβερνώντων και πολιτών που τους εμπιστεύτηκαν δεν υπάρχουν πια. Είναι μάλλον πολυτέλεια.
Η κρίση χρέους και το μνημόνιο έφεραν στην επιφάνεια το τέλος της μεταπολίτευσης, η οποία βέβαια θεμελίωσε τη δημοκρατική εξέλιξη στην Ελλάδα και την απαρχή της πορείας ένταξης της χώρας μας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.
Αυτό δεν πρέπει να το παραγνωρίσουμε. Από το άλλο μέρος η κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, του δικομματισμού, η κρατικοποίηση των κομμάτων εξουσίας, η διαπλοκή, τα σκάνδαλα, η ατιμωρησία πάγια τακτική της κομπραδόρικης άρχουσας τάξης, έχουν υποβαθμίσει το πολιτικό σύστημα. Ο αρχηγισμός και η αντιδημοκρατική λειτουργία των κομμάτων, η αδιαφάνεια, η πολιτική λιτότητας, η φτωχοποίηση της κοινωνίας, η ύφεση, η πολλαπλή επίθεση σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο δείχνουν ότι οι μνημονιακές πολιτικές δυνάμεις έχουν χάσει κάθε σχέση με την πραγματικότητα. Τα πολιτικά κόμματα ιδιαίτερα της εξουσίας έχουν χάσει το ρόλο τους στην κοινωνία, είναι πλέον ανίκανα να κυβερνήσουν, να προγραμματίσουν, να προτείνουν και να υπερασπιστούν την βαλλόμενη καθημερινότητα των πολιτών.
Δεν υπάρχει πλέον παραγωγή πολιτικής, προτάσεων και πολιτικών πρωτοβουλιών. Το πολιτικό προσωπικό έχει ξεχάσει ότι πολιτική σημαίνει έκφραση της κοινωνίας κι επίλυση των προβλημάτων της. Δεν σημαίνει ... άλλα λέμε το πρωί κι άλλα κάνουμε το βράδυ.
Η οικονομική κρίση έχει ήδη μετατραπεί σε βαθύτατη πολιτική κρίση, η οποία εκδηλώνεται ως κρίση δημοκρατίας. Όλα πλέον εξαρτώνται από τα μνημόνια, η σκέψη και η στρατηγική επίλυσης των προβλημάτων. Οι δημοκρατικοί θεσμοί ουσιαστικά υπολειτουργούν. Οι μνημονιακές πολιτικές δυνάμεις συνεργάστηκαν αρμονικά με την Τρόικα στην παράκαμψη των θεσμών και των δομών της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Η εσπευσμένη επικύρωση του πρώτου προγράμματος λιτότητας πραγματοποιήθηκε χάρη στον παραμερισμό πολλών συνταγματικών ρυθμίσεων, οι οποίες ήταν εμπόδιο στην αναγκαστική διαχείριση. Οι ευθύνες είναι μεγάλες για τη δημοκρατική παρωδία. Η Βουλή μετατράπηκε σε πειθήνιο όργανο της Τρόϊκας! Βιώνουμε την πολιτική, κοινωνική κι οικονομική αποσάθρωση.
Ζούμε σε μία περίοδο κενού, μια κατάσταση μετάβασης, όπως τη χαρακτήριζε ο Αντώνιο Γκράμσι, βιώνουμε δηλαδή μια ξεπερασμένη πολιτική κατάσταση που δεν λειτουργεί πια, αλλά δεν δημιουργήθηκε ακόμα ένα εναλλακτικό κι αξιόπιστο πρόγραμμα εξουσίας που να εμπνέει και να δίνει ένα νέο όραμα ανάπτυξης στον ελληνικό λαό.
Στην προοπτική αυτή για ριζοσπαστική ανασυγκρότηση σε πολιτικό, οικονομικό και θεσμικό επίπεδο καθοριστικός είναι ο ρόλος των μεσαίων στρωμάτων. Η μετακίνηση των στρωμάτων αυτών είναι κρίσιμη για τη νέα πολιτική αρχιτεκτονική, η οποία χτίζεται καθημερινά στα πλαίσια μιας νέας κοινωνικής συμμαχίας και συνεργασίας. Η κοινωνία πρέπει να γίνει πρωταγωνιστής των εξελίξεων για ένα δημοκρατικό εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης, για την αναγέννηση του πολιτικού συστήματος.
Η αναμόρφωση του συνταγματικού θεσμικού πλαισίου, η διαδικασία της συντακτικής εθνοσυνέλευσης, η αναβάθμιση του κοινοβουλίου και γενικότερα των θεσμών του δημοκρατικού πολιτεύματος, ο ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας, το πρωθυπουργικό μοντέλο, η νομοθετική κι εκτελεστική εξουσία, είναι ζητήματα που μπορούν να επαναφέρουν την ενεργοποίηση της πολιτικής.
Το βασικό πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ταυτόχρονα οικονομικό και πολιτικό. Είναι στην ουσία πρόβλημα αντιπροσώπευσης, ο ανθρώπινος παράγοντας είναι εντελώς απών από τις εξελίξεις. Οι αποφάσεις λαμβάνονται από την εξουσία, η οποία ουσιαστικά είναι ανεξέλεγκτη. Είναι ένα μεγάλο πρόβλημα δημοκρατικής λειτουργίας του πολιτικού συστήματος.
Θα πρέπει πάλι στη χώρα μας να ανακαλύψουμε ξανά τη δημοκρατία!
Στην προοπτική αυτή είναι αυτονόητο ότι πρέπει να τελειώνουμε με τις αδιέξοδες και καταστροφικές μνημονιακές πολιτικές. Πρέπει ριζικά να ανανεωθεί και να αναγεννηθεί η πολιτική και κοινωνική ζωή. Πρέπει ο ελληνικός λαός να γίνει πρωταγωνιστής των εξελίξεων.
* O Ρούλης Κοκελίδης είναι μέλος του Δ.Σ. του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Μπολώνιας.