Η αυξητική τάση της στάθμης της λίμνης Βεγορίτιδας πάνω από το προβλεπόμενο όριο των 515,50 μ. και των προβλημάτων, που δημιουργούνται λόγω της ανόδου στις παραχωρημένες καλλιεργήσιμες εκτάσεις των ακτημόνων της περιοχής, επιφορτίζει
την Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας με την ευθύνη αντιμετώπισης του φαινομένου, κατά τρόπο ώστε, αφενός να προστατευτούν οι εκτάσεις, που με νόμιμους τίτλους έχουν παραχωρηθεί στους ακτήμονες, αφετέρου να διατηρηθεί η στάθμη της λίμνης στο προσδιορισμένο υψόμετρο για περιβαλλοντικούς λόγους αλλά και για λόγους προστασίας των υπαρχουσών υποδομών.
Γενικότερα, ο σχεδιασμός της Π.Ε Φλώρινας στο θέμα της Βεγορίτιδας περιλαμβάνει την εκπόνηση μελέτης διερεύνησης πλεονάσματος ύδατος της ευρύτερης λεκάνης Βεγορίτιδας, μέσα από την οποία θα προκύψει η δυνατότητα για την άρδευση ολόκληρου του κάμπου του Αμυνταίου με ορθολογική διαχείριση του νερού (στάγδην άρδευση με την ανάπτυξη δυναμικότερων καλλιεργειών), καθώς και την ύδρευση της ομώνυμης πόλης. Η σχεδιαζόμενη μελέτη θα έχει δύο σκέλη. Το πρώτο σκέλος αφορά την εκπόνηση σχεδίου διαχείρισης ύδατος που θα περιλαμβάνει τον Σολού, την λίμνη των Πετρών και την λίμνη της Βεγορίτιδας (σχέδιο διαχείρισης για την λίμνη της Ζάζαρης και της Χειμαδίτιδας έχει εκπονηθεί και θα επικαιροποιηθεί). Με την ολοκλήρωση αυτού του σταδίου θα έχουμε στην διάθεσή μας ένα συνολικό σχέδιο διαχείρισης και μέσα από αυτό θα προκύψει η αναγκαιότητα ή όχι της αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης Υδάτων του Υ.Δ. 09 στο οποίο η Βεγορίτιδα είναι «κοκκινισμένη» εξαιτίας της χαμηλής στάθμης, που είχε την εποχή, που εκπονήθηκε το σχέδιο, δεδομένο, το οποίο δεν ισχύει σήμερα.
Το δεύτερο σκέλος της σχεδιαζόμενης μελέτης, αφορά την περιγραφή των τεχνικών έργων διαχείρισης των υδάτων της λίμνης, όπως π.χ. η επαναλειτουργία της σήραγγας, έργα προστασίας της λίμνης από φερτά υλικά καθώς και κανόνες χρήσης και διάθεσης των νερών από την ΔΕΗ. Η Βεγορίτιδα δέχεται σήμερα πολύ μεγάλο όγκο υδάτων από «Σαριγιόλ» Πτολεμαΐδα.
Ο κάμπος του Αμυνταίου αρδεύεται ως επί των πλείστων με καταιονισμό (σπάταλη σχετικά μέθοδος) από έναν μεγάλο αριθμό άναρχων γεωτρήσεων με όλα τα προβλήματα που συνεπάγεται αυτό, όπως κακή ποιότητα νερού και κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος με οικονομική επιβάρυνση των αγροτών.
Σχετικά με το φαινόμενο της αύξησης της στάθμης της λίμνης και την επιβολή των μέτρων για την αντιμετώπιση του φαινομένου, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν και παραπάνω, η Π.Ε Φλώρινας έχοντας υπόψη της:
1) Την Υδρογεωλογική Μελέτη της ευρύτερης λεκάνης Βεγορίτιδας, η οποία συντάχθηκε από τα συμπράττοντα γραφεία γεωλογικών μελετών των Β. Παρασχούδη – Θ. Γεωργακόπουλου – Ξ. Σταυρόπουλου το Νοέμβριο 2001, εποχή που η στάθμη της λίμνης συνεχώς έπεφτε, συνεπώς η μελέτη συντάχθηκε με γνώμονα την προστασία της και τις αναγκαίες ενέργειες για την άνοδο της στάθμης της, μέσα στην οποία αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ως ανώτατη στάθμη της λίμνης το υψόμετρο 515,50 στο οποίο μπορεί να γίνει ελεγχόμενη διαχείριση των υδάτων.
2) Το ΦΕΚ 1364 /2008 (τεύχος Β) όπου γίνεται καθορισμός του ορίου (υψόμετρο 515,50) κάτω από το οποίο δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα πέριξ της λίμνης της Βεγορίτιδας.
3) Την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη που αφορά την λίμνη των Πετρών και της Βεγορίτιδας και έχει περάσει το στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης έχει παραληφθεί από τον Δήμο Αμυνταίου και επίκειται η παραλαβή της από τον Δήμο Έδεσσας.
Επίσης Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για τις λίμνες της Ζάζαρης και της Χειμαδίτιδας έχει εκπονηθεί το 1996 και επομένως σήμερα δεν βρίσκεται σε ισχύ, για τον λόγο αυτό η Π.Ε. Φλώρινας σχεδιάζει να εκπονήσει νέα Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη του συμπλέγματος λιμνών της περιοχής Αμυνταίου η οποία θα συμπεριλαμβάνει την Ε.Π.Μ. Πετρών – Βεγορίτιδας με απώτερο σκοπό την σύσταση Φορέα Διαχείρισης ευθύνη του οποίου θα είναι η τήρηση των όρων της Ε.Π.Μ. του συμπλέγματος.
4) Την ύπαρξη της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) του Αγίου Παντελεήμονα με τις κτιριακές εγκαταστάσεις να βρίσκονται σε υψόμετρο 519,00 και το αντλιοστάσιο σε υψόμετρο 517,50.
5) Τον «Έλεγχος Χημικής Ποιότητας επιφανειακών και υπόγειων αρδευτικών νερών σε κλίμακα λεκανών απορροής ποταμών Μακεδονίας – Θράκης και Θεσσαλίας». Η μελέτη εκπονήθηκε, με μέριμνα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έχει ολοκληρωθεί, με μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε κύκλο 2 ετών. Μέσα στην παραπάνω μελέτη συμπεριλήφθηκε και το σύμπλεγμα των λιμνών Αμυνταίου. Με βάση τα παραπάνω η Π.Ε Φλώρινας, πήρε την πρωτοβουλία, στηριζόμενη στα επιστημονικά δεδομένα από την Υδρογεωλογική Μελέτη και την ισχύουσα νομοθεσία να φέρει σε επαφή όλους τους αρμόδιους φορείς για να εξεταστούν οι τρόποι αντιμετώπισης της ανόδου της στάθμης της λίμνης πριν αυτή κατακλείσει τις εγκαταστάσεις της ΕΕΛ έτσι ώστε να αποφευχθεί ενδεχόμενη καταστροφή της υφιστάμενης εγκατάστασης με ανυπολόγιστες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η δοκιμαστική λειτουργία της σήραγγας, στην παρούσα φάση, είναι επιβεβλημένη προκειμένου να διαπιστωθεί η λειτουργικότητά της γιατί ο κίνδυνος κατάκλισης της ΕΕΛ είναι πλέον ορατός μια και η στάθμη της λίμνης συνεχώς ανεβαίνει επομένως θα πρέπει άμεσα να γνωρίζουμε την λειτουργικότητα της σήραγγας ως ένα έκτακτο μέτρο προστασίες της ΕΕΛ. Επιπλέον η λειτουργικότητα ή μη της σήραγγας θα χρησιμοποιηθεί ως δεδομένο στην εκπόνηση του σχεδίου διαχείρισης.
Για την αντιμετώπιση του φαινομένου της ανόδου της στάθμης στη λίμνη, η οποία γινόταν με γρήγορους ρυθμούς (ανύψωση στάθμης 3 εκ. ανά εικοσιτετράωρο), προκλήθηκαν συσκέψεις όλων των αρμόδιων φορέων τόσο στην Π.Ε Πέλλας όσο και στην Π.Ε Φλώρινας με τελευταία την διαπεριφερειακή σύσκεψη, η οποία έλαβε χώρα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Απόρροια αυτών των συσκέψεων ήταν η αποτύπωση της αρμοδιότητας των Διευθύνσεων πολιτικής προστασίας των Π.Ε Φλώρινας και Πέλλας ( υπ’ αρ. 30180/6-05-2015 έγγραφο της Διεύθυνση Υδάτων Κεντρικής Μακεδονίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης).
Η ίδια αρμοδιότητα προσδιορίζεται σαφώς και στο άρθρο 186 Κεφάλαιο Γ’ (Φυσικών Πόρων) περ. vi του Ν.3852/2010, όπου προβλέπεται ότι οι Περιφέρειες λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών. Επίσης, ο σχεδιασμός και οι δράσεις της Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων, προσδιορίζονται με ακρίβεια στο υπ’ αρ. Πρωτ. 5246/16-09-2013 ( ΑΔΑ ΒΛ90Ι-ΓΓΟ) έγγραφο του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του πολίτη-Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας.
Με βάση τα ανωτέρω οι Π.Ε Φλώρινας και Πέλλας είναι κατά τόπον και καθ’ ύλην αρμόδιες για την λήψη των μέτρων, στα οποία προέβησαν από κοινού.
Ο ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ Π.Ε ΦΛΩΡΙΝΑΣ
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΠΙΡΟΣ