Οι ΄Ελληνες…πήγαν στη Μακεδονία να βοηθήσουν τους Μακεδόνες και βρέθηκαν ριγμέ¬νοι σε άλλον κόσμο… Κόσμος αληθινής ζωής… ΄Οσοι πήγαν στη Μακε-δονία, ελευθερώθηκαν από την ψευτιά, που φέρνει την παραλυσία και τη νάρκη. Η Μακε-δονία θα μας σώση από τη βρώμα όπου κυλιόμαστε, θα μας σώση από τη μετριότητα και την ψοφιοσύνη, θα μας λυτρώση από τον αισχρό τον ύπνο, θα μας ελευθερώση»⃰.
Μέσα στο πνεύμα του ενδοτισμού και της “πρεμούρας”, μέσα στη νοσηρότητα του “σύνδρομου ωμέγα”, πολλοί θα πουν ότι οι Κληρικοί δεν έχουν λόγο. Ασφαλώς δεν κάνουν εξωτερική πολιτική. Αυτή είναι αρμοδιότητα των εκλεγμένων από το λαό κυβερνήσεων, οι οποίες όμως είναι και υπόλογες έναντι του ΄Εθνους. Παρά ταύτα, έχουν το δικαίωμα να ομιλούν με γνώμονα το εθνικό συμφέρον, ν’ ανησυχούν και ν’ αγρυπνούν. Να διαφυλάττουν και χαλυβδώνουν την ενότητα του λαού. Ν’ απομονώ¬νουν τους Εφιάλτες, αλλά να συγκα¬ταβαίνουν στους παρασυρμένους. Να είναι έτοιμοι να πέσουν στη φωτιά. Δεν σπούδασαν στη “σχολή Νενέκου”.
Ούτε μας εκπλήσσει αυτό που διαθρυλείται ότι ειπώθηκε για την κρυστάλλινη απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου. Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Στον Μακεδονικό Αγώνα ήταν τέτοια η αντιπαλότητα, ώστε αναγκάσθηκε το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών τον Οκτώ¬βριο του 1902 ν’ απευθύνει αυστηρές συστάσεις προς τους προξένους.
Λέμε όχι στη διγλωσσία για τα εθνικά θέματα˙ όχι στην ασυναρτησία και στην αναξιοπιστία˙ όχι στην ενδοτικότητα και στην ταλάντευση˙ όχι στην ευήθεια, όχι στη θεωρητική φλυαρία, στα ψευδοδιλήμματα. Υπάρχει μία διαχρονική μέθοδος που κάποιοι θέλουν να χρησιμοποιούν: Ο εξοβελισμός της μνήμης. Δεν θα το επιτύχουν. Οι συμβι-βασμοί, όπως έλεγε ο Ludwich Erhard, προϋποθέτουν την ικανότητα να κόβεται η τούρτα έτσι, ώστε ο καθένας να πιστεύει ότι κρατά το μείζον. Η δε υποχώρηση είναι, κατά τον Σουν Τσου, ο ασφαλής τρόπος να υποκύψεις στον αντίπαλο.
Προσωπικά σέβομαι και εκτιμώ την ευλάβεια των γειτόνων, την ευγένειά τους, τον σεβασμό στο ράσο. Αλλά δεν μπορούν να πάρουν το όνομά μου, την ψυχή μου, που θέλουν να μοιράσουμε, γιατί δήθεν «δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο» δικό μας. Αμνη-σικακία ναι, αμνησία όχι. ΄Αλλωστε και οι ίδιοι οι απλοί άνθρωποι στις συζητήσεις τους λένε: Politica, politica. Οι λαοί γίνονται πιόνια στη σκακιέρα των διεθνών ανταγωνισμών˙ των “φίλων” μας που θεωρούν αναπηρία… την Ορθοδοξία.
΄Οσοι, τέλος, ομιλούν για “oμοψυχία”, που είναι το αυτονόητο, καλόν είναι να ακούσουν το του προφήτη Ησαΐα (5, 20): «Ουαί οι λέγοντες το πονηρόν καλόν και το καλόν πονηρόν, οι τιθέντες το σκότος φως και το φως σκότος, οι τιθέν¬τες το πικρόν γλυκύ και το γλυκύ πικρόν».
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΠΑΝΣΤΡΑΤΙΑ.
Αρχιμ. Ειρηναίος Χατζηεφραιμίδης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
⃰ Παρά Κ. Βακαλόπουλου, Μακεδονία, σ. 422-423, 425.