Μεριμνώντας για το περιβάλλον πριν, κατά τη διάρκεια, και μετά την κατασκευή
Η ελαχιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος αποτελεί δέσμευση του ΤΑΡ. Μεσκοπότηνπροστασία και διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα, και πριν την εκτέλεση οποιασδήποτε κατασκευαστικής εργασίας, ο ΤΑΡ ανέλαβε εκτεταμένο προπαρασκευαστικό και συμβουλευτικό έργο.
Κατά τη διάρκεια της κατασκευής του αγωγού, εφαρμόστηκαν –και συνεχίζουν να εφαρμόζονται–διάφορες μέθοδοιμετριασμού των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Συγκεκριμένα:
• περιορίζονται εποχικά ορισμένες δραστηριότητες και αποφεύγονται ευαίσθητες περίοδοι, όπως το διάστημα δημιουργίας των φωλιών,αναπαραγωγής ήχειμέριας νάρκης,
• μειώνεται το πλάτος της Ζώνης Εργασίας σε ευαίσθητους οικότοπους, και
• πραγματοποιείται χωρίς διάνοιξη τάφρου το πέρασμα από ευαίσθητες υδάτινες οδούς.
Oι περιβαλλοντικές ομάδες του ΤΑΡ και των εργοληπτριών εταιρειών του συνεχίζουννα παρακολουθούν τις περιοχές από τις οποίες διέρχεται ο αγωγός και μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής.
Κάποιαπαραδείγματα από τον τρόπο εφαρμογής βέλτιστωνπεριβαλλοντικών πρακτικών, περιλαμβάνουν:
ΣΤΗ ΣΤΕΡΙΑ:Συλλογή σπάνιων σπόρων
Κατάτηνπροετοιμασία για την κατασκευή, η επιστημονική ομάδα του ΤΑΡ συνέλεξε σπόρους από τα σπάνια είδη φυτών Dianthustenuiflorus, DianthusformanekiiκαιVerbascumcf. Dingleri που μεταφέρθηκαν στη συνέχεια για φύλαξη, διατήρηση και έρευναστο Εργαστήριο Φυσικού Περιβάλλοντος και Δασοκομίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Λόγω του μικροσκοπικού τους μεγέθους, οι σπόροι αφαιρέθηκαν με το χέρι από τους καρπούς με μεγάλη φροντίδα και προσοχή.
Οαγωγός έχει μερικούς πολύ ξεχωριστούς γείτονες, μεγάλα σαρκοφάγα, ερπετά, αμφίβια, κλπ. Γιανααφήσειη κατασκευή τουςγείτονεςαυτούςανενόχλητους και να προστατεύσει τα είδη άγρια ζωής, ο ΤΑΡ παρακολουθεί και μελετάτη συμπεριφορά τους.
Γιατηνπροστασίατων μεγαλύτερων ζώων συγκεκριμένα, σε συνεργασία με την εργολήπτρια εταιρεία Bonatti/J&PΆβαξκαι σχετικές ΜΚΟ (όπως ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, η ΚΑΛΥΨΩ, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστοριάς, κλπ.), ο ΤΑΡ τοποθέτησε δεκάδες κάμερες που επιτρέπουν τη λήψη δεδομένων 24 ώρες το 24ωρο και μαγνητοσκόπησετη δραστηριότητά τους. Χωρίς να το γνωρίζουν, έχουν από τότε ποζάρει στο φακό μας λύκοι, αγριόγατες, κόκκινες αλεπούδες, ζαρκάδια και ασβοί, καθώς κι ένας πραγματικά πολύ ιδιαίτερος επισκέπτης: η υπό εξαφάνιση καφέ αρκούδα.
Η μελέτη και ανάλυση των καταγραφών αυτών (συχνότητα εμφάνισης, τρόπος συμπεριφοράς, παρουσία ή απουσία μικρών) προσφέρει στον ΤΑΡ λεπτομερείς πληροφορίες για τη δράση των ζώων σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές και σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές. Έτσι, βελτιώνει περαιτέρωτα χρονοδιαγράμματα του Έργου.
ΣΤΟ ΝΕΡΟ: Η γραμμοβελονίτσα του ποταμού Αγγίτη
ΟTAPδιασχίζει αρκετές υδάτινες οδούς, ποτάμια, ρυάκια και κανάλια. Για να διευκολυνθεί η κατασκευή και να περιοριστεί η όχληση, κάποια από τα περάσματα αυτά πραγματοποιούνται χωρίς διάνοιξη τάφρου (με κατασκευή κάτω από το ποτάμι) και με την εφαρμογή βέλτιστων μηχανικών και κατασκευαστικών ελέγχων.
Σε περιπτώσεις διελεύσεων από ποτάμια, πραγματοποιούνται επίσης αυστηροί περιβαλλοντικοί έλεγχοι.
Παράδειγμα αποτελεί το πέρασμα τουΑγγίτη. Το ποτάμι, που βρίσκεται στην περιφερειακή ενότητα Καβάλας, έχει αναγνωριστεί ως υδροβιότοποςμεγάλης σημασίας για το χέλι και τη γραμμοβελονίτσα. Κατά συνέπεια, τα κατασκευαστικά έργαγια τον αγωγό στην περιοχήσχεδιάστηκαν και εκτελέστηκαν με βάση το δεδομένο αυτό, υπό την επίβλεψη περιβαλλοντολόγων και οικολόγων. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται εξειδικευμένοι επιστήμονες από το τοπικό Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας (ΙΝ.ΑΛ.Ε.).
Αφούηπεριοχήπροετοιμάστηκε κατάλληλα με την κατασκευήυποδομής για την αντιμετώπιση διαρροής, καθώς επίσης αμμοπαγίδαςκαι τοιχωμάτων, οι ειδικοί του ΙΝ.ΑΛ.Ε. χρησιμοποίησανηλεκτρικό ρεύμαμικρής έντασης για να αναισθητοποιήσουν και να συλλέξουν τα ψάρια.
Πάνω από 400ψάριααπό13 είδησυλλέχθηκανκαιεπανατοποθετήθηκανστοποτάμι μετά το πέρασμα του αγωγού, ανάμεσασταοποίαήταν πεταλούδες (Carassiusgibelio), κουνουπόψαρα (Gambusiaholbrooki), καιηενδημικήγραμμοβελονίτσατουΑγγίτη(Cobitis punctilineata).
ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ: Η διάσωση του νεαρού γερακιού
Ο TAP έχει δεσμευθεί ως προς την προστασία της ορνιθοπανίδας καθ’ όλη την περιοχή κατασκευής του. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούνοι δαλματικοί πελεκάνοι (Pelecanuscrispus), ένα μεγαλόσωμο μέλος της οικογένειας των πελεκάνων και το μεγαλύτερο υδρόβιο πουλί του γλυκού νερού, αλλά και πυγμαίοι κορμοράνοι (Microcarbopygmeus)–είδη που απαντούν σε ελληνικού υδροβιότοπους, όπως η λίμνη της Καστοριάς.
Έχουν υπάρξειφορές, μάλιστα, που χάρη στονΤAPδιασώθηκαν τραυματισμένα ζώα. Αυτό συνέβη στην περίπτωση ενός νεαρού γερακιού που βρέθηκε από μηχανικό του έργου στην περιοχή «Ποταμός» της Θράκης, τον Νοέμβριο του 2017.
Το πουλί εντοπίστηκε χτυπημένο από κυνηγό σε χαντάκι δίπλα στον δρόμο, καθώς δεν μπορούσε να πετάξει. Ο ειδικός στην ορνιθοπανίδα της εργολήπτριας εταιρείας του ΤΑΡ στην περιοχή,Spiecapag, ενημερώθηκε άμεσα, και το πανέμορφο γεράκι πιάστηκε και μεταφέρθηκε στο Κέντρο Επανένταξης Άγριων Ζώων «Δράση για την Άγρια Ζωή» στη Θεσσαλονίκη. Έπειτα από μερικές εβδομάδες ξεκούρασης και φροντίδας, ελευθερώθηκε πίσω στη φύση.