Στο θέμα τοποθετήθηκε και ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Δυτικής Μακεδονίας, που ορθά επεσήμανε την ανάγκη ενίσχυσης του προγράμματος με πρόσθετους πόρους.
Ο Περιφερειάρχης απάντησε πρωτίστως για να επιπλήξει όσους εύλογα διαμαρτυρήθηκαν και δευτερευόντως για να αιτιολογήσει τη χαμηλή χρηματοδότηση.
Στην απάντησή του κομπάζει για το γεγονός της μηδενικής χρηματοδότησης του «Εξοικονομώ κατ΄ οίκον» από το ΠΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας, σε μια Περιφέρεια που ο ίδιος λέει ότι έχει ενεργειακή φτώχεια!
Ποιος θα έπρεπε να ήταν ο σωστός σχεδιασμός του προγράμματος.
Τα «Εξοικονομώ κατ΄ οίκον» είναι ένα από τα χρηματοδοτικά εργαλεία, που υλοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 2011 και δημιουργήθηκαν από την Ειδική Γραμματεία του ΕΣΠΑ για να καλυφθεί το χρηματοδοτικό κενό που η δημοσιονομική κρίση δημιούργησε στη χώρα.
Με την έννοια «χρηματοδοτικό κενό» εννοούμε τις χρηματοδοτικές ανάγκες που η αγορά αδυνατεί να καλύψει και έτσι δημιουργείται ένα «επενδυτικό κενό», δηλαδή ένα έλλειμμα επενδύσεων. Αυτό το χρηματοδοτικό και επενδυτικό κενό καλύπτουν τα χρηματοδοτικά εργαλεία που συνεχίζονται ως επιτυχημένη πρακτική και στην παρούσα περίοδο 2014-2020.
Ο σωστός σχεδιασμός για το εξοικονομώ σε επίπεδο Περιφέρειας έπρεπε με βάση τα παραπάνω να λάβει υπόψη του:
1ο το χρηματοδοτικό κενό που πρέπει να καλυφθεί.
2ο τα κεφάλαια που εξακολουθούν να απαιτούνται με βάση την προηγούμενη εφαρμογή του προγράμματος
3ο τη διασφάλιση των αναγκαίων κεφαλαίων είτε από το ΠΕΠ, είτε από τα αντίστοιχα προγράμματα των Υπουργείων, είτε και από τα δύο μαζί.
Δυστυχώς στην Περιφέρειά μας ο σχεδιασμός αυτός δεν έγινε και αποδεικνύεται από το χαμηλό ποσό χρηματοδότησης του Προγράμματος.
Ειδικότερα:
1ο το χρηματοδοτικό κενό που θα έπρεπε να καλυφθεί ανέρχεται σε 9 εκ€ 1.
2ο ο επιλέξιμος προϋπολογισμός των ολοκληρωμένων αιτήσεων από την προηγούμενη περίοδο ανέρχεται σε 36 εκ€. Το ποσό αυτό δεν μπορεί να καλυφθεί από τα 21εκ€ που διατέθηκαν από το προηγούμενο Πρόγραμμα. (10εκ€ από το ΠΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας και επιπλέον 11εκ€ που αντλήθηκε από αδιάθετα άλλων Περιφερειών),
Για να καλυφθούν, λοιπόν, όλες οι αιτήσεις της πρώτης προκήρυξης απαιτούνται επιπρόσθετα 15εκ€. Άρα αν στο ποσό αυτό προστεθεί και το χρηματοδοτικό κενό της τρέχουσας περιόδου (10εκ€) τότε η πραγματική απαίτηση να ανέρχεται σε 25 εκ€.
Προχειρότητα και ανευθυνότητα.
Με βάση αυτή την εικόνα είναι λογικό να απορεί κανείς γιατί η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας αποφάσισε να ξεκινήσει το νέο «Εξοικονομώ» με μόλις 6,7εκ€. όταν θα έπρεπε να γνωρίζει ότι:
Ο τομέας των κατασκευών ανήκει σ’ εκείνους που έχουν πληγεί περισσότερο και ένα πρόγραμμα όπως το εξοικονομώ θα έδινε νέα ώθηση στον κλάδο,
Θα δημιουργήσει δουλειές σε μια Περιφέρεια όπως η δική μας που είδε την ανεργία να εκτινάσσεται από το 15,4% το 2010, στο 30,7% το 2015 (τη μεγαλύτερη αύξηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο)3
Τα κτίρια της Περιφέρειας, σε ποσοστό 85,3% ανήκουν στις κατηγορίες Δ έως Η που είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση, ενώ το 35% εντάσσεται στην κατηγορία Η 1, είναι δηλαδή στη χειρότερη ενεργειακά κατηγορία γεγονός που μαζί με τις ακραίες καιρικές συνθήκες δικαιολογούν τη μεγάλη ζήτηση στο Εξοικονομώ της προηγούμενης περιόδου και θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη στο σχεδιασμό του νέου προγράμματος.
Η Περιφερειακή Αρχή θα μπορούσε να πιστωθεί θετικά το γεγονός ότι διασφάλισε τα 6,7 εκ€ για το «Εξοικονομώ κατ΄ οίκον» από το Υπουργείο Ανάπτυξης αν δεν αποδεικνυόταν ότι για άλλη μια φορά πήρε λίγα και έδωσε πολλά.
Αποφάσισε, δηλαδή, να δώσει 11,3 εκ€ από το ΠΕΠ της Περιφέρειας και από τον Άξονα που θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει το «Εξοικονομώ κατ΄ οίκον», για ένα ερευνητικό πρόγραμμα (δέσμευση και αξιοποίηση του διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται κατά την καύση του Λίγνίτη 4 ) που κατά την άποψή μας αποτελεί υποχρέωση της ΔΕΗ και του Υπουργείου για να το χρηματοδοτήσει.
Τώρα πώς γίνεται από την μια να προχωρά η «αποεπένδυση» των Λιγνιτικών Μονάδων και από την άλλη η Περιφερειακή Αρχή να χρηματοδοτεί με 11,3 εκ την έρευνα για τις λιγνιτικές Μονάδες, οφείλει να το εξηγήσει η ίδια.
Επίσης οφείλει να εξηγήσει γιατί αποφάσισε να δοθούν 10 εκ€ για «Δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πολιτών για την εξοικονόμηση ενέργειας και τις ΑΠΕ, κλπ» 4 , όταν, από τον ίδιο άξονα προτεραιότητας, για το πρόγραμμα «εξοικονομώ κατ΄ οίκον» δε δίνεται ούτε ένα ευρώ (0€).
Αν η αιτιολογία είναι ότι αυτά αποφασίσθηκαν στη διαβούλευση της Διαχειριστικής Αρχής με το Υπουργείο, όπως αναφέρει στην απάντησή του ο κ. Καρυπίδης, οφείλουμε να του πούμε ότι της διαβούλευσης ηγείται ο Περιφερειάρχης ως επικεφαλής της Διαχειριστικής Αρχής και όχι οι υπηρεσιακοί παράγοντες και ότι τα προγράμματα αναθεωρούνται μέσα από μια συνεχή διαδικασία Διαβούλευσης των Περιφερειών με τις Εθνικές Αρχές και την ΕΕ.
Και ο Περιφερειάρχης είχε τρεις πολύ σημαντικές αιτίες για να αναθεωρήσει τον όποιο αρχικό σχεδιασμό στο εν λόγω θέμα:
Πρώτον τις τελικές απαιτήσεις των αιτήσεων που εγκρίθηκαν,
δεύτερον τις εξελίξεις στο λιγνίτη και το κλείσιμο των μονάδων, και
τρίτον την πανευρωπαϊκή πρωτιά της Περιφέρειας στην ανεργία.
Όσο για το επιχείρημα που εκφράστηκε από την Περιφερειακή Αρχή, ότι αν χρειασθεί θα βάλει επιπρόσθετους πόρους, είναι εντελώς έωλο. Γιατί η πράξη λέει ότι με αυτούς τους ρυθμούς νέα προκήρυξη δεν θα προλάβει να υπάρξει.
Η Περιφερειακή Αρχή οφείλει να αυξήσει άμεσα τον προϋπολογισμό της εν λόγω δράσης προσθέτοντας 18εκ€ από τον άξονα 4 του ΠΕΠ προκειμένου μαζί με τα 6,7εκ του Υπουργείου να συγκεντρωθεί το ποσό των ~25εκ€ που απαιτούνται, έτσι ώστε να κινηθεί ο κατασκευαστικός κλάδος, να δουλέψουν μηχανικοί, εργάτες και τεχνίτες, αλλά κυρίως να ανακουφισθούν οι πολίτες από το κόστος θέρμανσης καθώς η μείωση της ενεργειακής δαπάνης για ένα νοικοκυριό κυμαίνεται από 800-2000€ κατά μέσο όρο το χρόνο 2.
Σε μια κοινωνία που μετρά ήδη απώλειες από το επίδομα θέρμανσης και τον τοπικό πόρο και δεν έχει δει ακόμη το φθηνό ρεύμα και το Φυσικό Αέριο, οι απώλειες σε ένα τόσο σημαντικό πρόγραμμα είναι δυσβάστακτες.
Γεωργία Ζεμπιλιάδου
Περιφερειακή Σύμβουλος
Επικεφαλής του Συνδυασμού ΕΛΠΙΔΑ
Πηγές
ΥΠΟΙΑΝ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΓ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ – ΕΣΠΑ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ Νοέμβριος 2016 (ex ante assessment)
ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΟΜΗ ΕΣΠΑ TOMEA EΝΕΡΓΕΙΑΣ 20 Δεκεμβρίου 2017)
ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ – ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ
ΕΥΔΕΠ_ΠΔΜ ΕΠ-ΠΔΜ 2014-2020 Δομή Αναλυτική ΑΠ 4.Ενδεικτική Δράση 04.2.1.01 και 04.1.1.03