Είναι προφανές πώς στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται στην Ελληνική κοινωνία (απολύσεις, ανεργία, φτώχια, οικονομική κρίση, μείωση μισθών) σημαντικά κοινωνικά στρώματα οδηγούνται σε συνθήκες φτώχιας και οικονομικής δυσπραγίας, πρωτοφανή για τη χώρα μας τα τελευταία 30 χρόνια. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει το ηθικό και κοινωνικό καθήκον να λειτουργήσει ως ανάχωμα στην οικονομική εξαθλίωση, συνέπεια της οποίας θα είναι να τρωθεί και ο κοινωνικός ιστός. Οι δήμοι, όντας οι πιο κοντινές στον πολίτη δομές, οφείλουν να αναλάβουν πρωτοβουλίες και κοινωνικά προγράμματα που θα συντηρούν και θα δυναμώνουν την κοινωνική συνοχή, όπως κατά το παρελθόν έχει κάνει ο Δήμος Κοζάνης (συσσίτια, ΚΗΦΗ, κλπ.)
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, αλλά και τη δηλωμένη από όλες τις Παρατάξεις ανάγκη να αναβαθμίσει ο Δήμος τον κοινωνικό του ρόλο, προτείνουμε να συσταθεί ένα «Κοινωνικό Παντοπωλείο» με πρωτοβουλία του Δήμου Κοζάνης.
Ο θεσμός του κοινωνικού παντοπωλείου άρχισε να λειτουργεί στη Γαλλία κατά την δεκαετία του 1990 ως ένα μέσο προστασίας εκείνων των πολιτών που αδυνατούν να εξασφαλίσουν τα στοιχειώδη είδη διατροφής. Στην Ελλάδα ο θεσμός ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια (με την συμβολή του ιδιωτικού τομέα) στην Αθήνα, αλλά γρήγορα εξαπλώθηκε σε πολλές πόλεις της Ελλάδας.
Αυτήν την στιγμή λειτουργούν κοινωνικά παντοπωλεία στους εξής δήμους κι νομαρχίες: • Δήμος Αθήνας • Δήμος Πειραιά • Δήμος Θεσσαλονίκης • Δήμος Πολίχνης • Δήμος Ρεθύμνου • Δήμος Τυρνάβου • Δήμος Καβάλας • Δήμος Καλαμάτας • Δήμος Χανίων • Δήμος Σταυρούπολης Ξάνθης • Δήμος Λάρισας • Νομαρχία Ηρακλείου • Νομαρχία Δωδεκανήσου Σκοπός του κοινωνικού παντοπωλείου είναι να προσφέρει σε πολύ φτωχές οικογένειες ένα ελάχιστο καλάθι τροφίμων κάθε μήνα. Το καλάθι θα έχει είδη βασικής διατροφής και αυξημένης θρεπτικής αξίας. Η επιλογή των πολιτών που θα έχουν πρόσβαση στο κοινωνικό παντοπωλείο θα γίνεται με αντικειμενικά κριτήρια, που θα καθοριστούν εξαρχής και θα ελέγχονται από την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου. Από μία πρόχειρη έρευνα που κάναμε στα κοινωνικά παντοπωλεία της χώρας υπάρχουν τρία μοντέλα λειτουργίας:
1. Το κόστος αρχικής εγκατάστασης και λειτουργίας του παντοπωλείου καλύπτεται εξ ολοκλήρου από τον δήμο και οι προμηθευτές των προϊόντων επιλέγονται μετά από διαγωνισμό.
2. Το δεύτερο μοντέλο στηρίζεται στην προσφορά ιδιωτών. Επιχειρήσεις καταστήματα κ.α προσφέρουν προϊόντα. Η διαχείριση (προσωπικό, στέγη κ.α.) παραμένει στο δήμο, ενώ σημαντική μπορεί να είναι η συμβολή εθελοντικών ομάδων.
3. Μεικτό σύστημα, όπου έναν ελάχιστο αριθμό προϊόντων καλύπτει ο δήμος με δική του δαπάνη και ένα άλλο κομμάτι από προσφορές ιδιωτών. Και εδώ μπορεί να είναι σημαντική η συμβολή εθελοντικών ομάδων, ενώ η δαπανη προσωπικού βαρύνει το δήμο
4. Κυρίως ιδιωτικό σύστημα, όπου τα super markets, διαθέτουν σε μια «κοινωνική γωνία» ορισμένα τρόφιμα σε φτωχές οικογένειες που υποδεικνύει ο δήμος.
5. Το παντοπωλείο έχει μορφή «κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης». Σχετικό νομοσχέδιο που περιγράφει τους όρους και τα κίνητρα για τη σύσταση τέτοιων επιχειρήσεων (ή αλλιώς «Φορέων κοινωνικής οικονομίας») επεξεργάζεται το Υπουργείο Εργασίας και θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή. Το μοντέλο αυτό ίσως είναι το πιο βιώσιμο, εφόσον συμμετάσχει και ο Δήμος στο συνεταιριστικό σχήμα Θα λειτουργεί ως σύμπραξη δυο-τριών ανέργων νέων (που θα υποστηριχτούν από το πρόγραμμα ως μικρομέτοχοι) και του Δήμου που θα συμμετάσχει στο αρχικό κεφάλαιο και στη διοίκηση. Πριν από λίγους μήνες επισκεφτήκαμε το κοινωνικό παντοπωλείο Λάρισας. Οι υπάλληλοι του, εκτός της γενικής ενημέρωσης, προσφέρθηκαν να βοηθήσουν στην περίπτωση που αποφασίσουμε να κάνουμε κι εδώ κάτι ανάλογο.
Γνωρίζοντας τις δυσκολίες που περνά αυτή την περίοδο η Τοπική Αυτοδιοίκηση, λόγω της μετάβασης στον Καλλικράτη και της μεγάλης οικονομικής στενότητας, αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε πρόταση που επιβαρύνει με νέα έξοδα το Δήμο θέλει ιδιαίτερη τεκμηρίωση και μελέτη. Από την άλλη η οξεία οικονομική κρίση, η οποία προβλέπεται να έχει μεγάλη διάρκεια, μας αναγκάζει να επανα-ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητες μας, ρίχνοντας περισσότερο βάρος στον κοινωνικό ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Θεωρούμε λοιπόν πώς το «Κοινωνικό Παντοπωλείο» πρέπει να είναι μέσα στις πρωτοβουλίες για τον νέο δήμο Κοζάνης. Εκτιμούμε πώς μια τέτοια κίνηση μπορεί να ενεργοποιήσει κοινωνικές δυνάμεις της περιοχής, να πολλαπλασιάσει τις προσφορές τροφίμων αλλά και λοιπών ειδών από τους πολίτες, ενισχύοντας έτσι την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή. Ανεξάρτητη Δημοτική Κίνηση «Κοζάνη, Τόπος να ζεις»
Αυτήν την στιγμή λειτουργούν κοινωνικά παντοπωλεία στους εξής δήμους κι νομαρχίες: • Δήμος Αθήνας • Δήμος Πειραιά • Δήμος Θεσσαλονίκης • Δήμος Πολίχνης • Δήμος Ρεθύμνου • Δήμος Τυρνάβου • Δήμος Καβάλας • Δήμος Καλαμάτας • Δήμος Χανίων • Δήμος Σταυρούπολης Ξάνθης • Δήμος Λάρισας • Νομαρχία Ηρακλείου • Νομαρχία Δωδεκανήσου Σκοπός του κοινωνικού παντοπωλείου είναι να προσφέρει σε πολύ φτωχές οικογένειες ένα ελάχιστο καλάθι τροφίμων κάθε μήνα. Το καλάθι θα έχει είδη βασικής διατροφής και αυξημένης θρεπτικής αξίας. Η επιλογή των πολιτών που θα έχουν πρόσβαση στο κοινωνικό παντοπωλείο θα γίνεται με αντικειμενικά κριτήρια, που θα καθοριστούν εξαρχής και θα ελέγχονται από την αρμόδια υπηρεσία του Δήμου. Από μία πρόχειρη έρευνα που κάναμε στα κοινωνικά παντοπωλεία της χώρας υπάρχουν τρία μοντέλα λειτουργίας:
1. Το κόστος αρχικής εγκατάστασης και λειτουργίας του παντοπωλείου καλύπτεται εξ ολοκλήρου από τον δήμο και οι προμηθευτές των προϊόντων επιλέγονται μετά από διαγωνισμό.
2. Το δεύτερο μοντέλο στηρίζεται στην προσφορά ιδιωτών. Επιχειρήσεις καταστήματα κ.α προσφέρουν προϊόντα. Η διαχείριση (προσωπικό, στέγη κ.α.) παραμένει στο δήμο, ενώ σημαντική μπορεί να είναι η συμβολή εθελοντικών ομάδων.
3. Μεικτό σύστημα, όπου έναν ελάχιστο αριθμό προϊόντων καλύπτει ο δήμος με δική του δαπάνη και ένα άλλο κομμάτι από προσφορές ιδιωτών. Και εδώ μπορεί να είναι σημαντική η συμβολή εθελοντικών ομάδων, ενώ η δαπανη προσωπικού βαρύνει το δήμο
4. Κυρίως ιδιωτικό σύστημα, όπου τα super markets, διαθέτουν σε μια «κοινωνική γωνία» ορισμένα τρόφιμα σε φτωχές οικογένειες που υποδεικνύει ο δήμος.
5. Το παντοπωλείο έχει μορφή «κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης». Σχετικό νομοσχέδιο που περιγράφει τους όρους και τα κίνητρα για τη σύσταση τέτοιων επιχειρήσεων (ή αλλιώς «Φορέων κοινωνικής οικονομίας») επεξεργάζεται το Υπουργείο Εργασίας και θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή. Το μοντέλο αυτό ίσως είναι το πιο βιώσιμο, εφόσον συμμετάσχει και ο Δήμος στο συνεταιριστικό σχήμα Θα λειτουργεί ως σύμπραξη δυο-τριών ανέργων νέων (που θα υποστηριχτούν από το πρόγραμμα ως μικρομέτοχοι) και του Δήμου που θα συμμετάσχει στο αρχικό κεφάλαιο και στη διοίκηση. Πριν από λίγους μήνες επισκεφτήκαμε το κοινωνικό παντοπωλείο Λάρισας. Οι υπάλληλοι του, εκτός της γενικής ενημέρωσης, προσφέρθηκαν να βοηθήσουν στην περίπτωση που αποφασίσουμε να κάνουμε κι εδώ κάτι ανάλογο.
Γνωρίζοντας τις δυσκολίες που περνά αυτή την περίοδο η Τοπική Αυτοδιοίκηση, λόγω της μετάβασης στον Καλλικράτη και της μεγάλης οικονομικής στενότητας, αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε πρόταση που επιβαρύνει με νέα έξοδα το Δήμο θέλει ιδιαίτερη τεκμηρίωση και μελέτη. Από την άλλη η οξεία οικονομική κρίση, η οποία προβλέπεται να έχει μεγάλη διάρκεια, μας αναγκάζει να επανα-ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητες μας, ρίχνοντας περισσότερο βάρος στον κοινωνικό ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Θεωρούμε λοιπόν πώς το «Κοινωνικό Παντοπωλείο» πρέπει να είναι μέσα στις πρωτοβουλίες για τον νέο δήμο Κοζάνης. Εκτιμούμε πώς μια τέτοια κίνηση μπορεί να ενεργοποιήσει κοινωνικές δυνάμεις της περιοχής, να πολλαπλασιάσει τις προσφορές τροφίμων αλλά και λοιπών ειδών από τους πολίτες, ενισχύοντας έτσι την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή. Ανεξάρτητη Δημοτική Κίνηση «Κοζάνη, Τόπος να ζεις»
