Τα αιτήματα των Δήμων στις περιοχές των οποίων υπάρχει δραστηριότητα εξόρυξης λιγνίτη και παραγωγή ενέργειας από εργοστάσια της Δ.Ε.Η. Α.Ε. και συγκεκριμένα των Δήμων Αμυνταίου, Εορδαίας, Κοζάνης, Μεγαλόπολης και Φλώρινας σχετίζονται με την κατανομή και την αύξηση του ανταποδοτικού τέλους που εδώ και ένα χρόνο δεν καταβάλλεται από τη ΔΕΗ με ευθύνη του Υπουργείου, την επιβολή τέλους εξόρυξης λιγνίτη και στη ΔΕΗ όπως στους ιδιώτες, την επαναπόδοση των εκτάσεων των ανενεργών ορυχείων της ΔΕΗ στις τοπικές κοινωνίες για αναπτυξιακούς σκοπούς, τη διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα της ΔΕΗ, την περιβαλλοντική προστασία των πολιτών με δημιουργία μονάδων αποθείωσης, την επίσπευση διαδικασιών μετεγκατάστασης οικισμών που έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την εξορυκτική διαδικασία, την προσθήκη ειδικής ρύθμισης στον επενδυτικό νόμο με υιοθέτηση ευνοϊκών όρων για την προσέλκυση επενδύσεων στις περιοχές των λιγνιτικών πεδίων, την υλοποίηση επενδύσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τη λειτουργία της τηλεθέρμανσης στις πόλεις των λιγνιτικών πεδίων και την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας των ορυχείων και των εργοστασίων από την ΔΕΗ.
Οι Δήμαρχοι των λιγνιτικών περιοχών είναι αποφασισμένοι να διεκδικήσουν δυναμικά την υλοποίηση των αιτημάτων τους, καθώς οι περιοχές στις οποίες παράγεται λιγνιτική ενέργεια έχουν υποβαθμιστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και οι τοπικές κοινωνίες είναι ανάστατες, καθώς δεν βλέπουν καλή διάθεση από την πλευρά της Πολιτείας για βελτίωση της δυσμενούς κατάστασης που η ίδια με τις επιλογές της έχει δημιουργήσει στις λιγνιτικές περιοχές.
Το υπόμνημα
Το «Δίκτυο των Ενεργειακών Δήμων» αποτελείται από τους Δήμους στις περιοχές των οποίων υπάρχει δραστηριότητα εξόρυξης λιγνίτη και παραγωγή ενέργειας από εργοστάσια της Δ.Ε.Η. Α.Ε. και συγκεκριμένα από τους Δήμους Αμυνταίου, Φλώρινας, Εορδαίας, Κοζάνης, και Μεγαλόπολης. Απώτερος στόχος της δημιουργίας του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων είναι η αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργούνται από την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη και κεντρικοί άξονες της λειτουργίας του είναι η περιβαλλοντική προστασία των περιοχών στις οποίες παράγεται ηλεκτρική ενέργεια και η ομαλή μετάβαση των τοπικών οικονομιών και κοινωνιών στη μεταλιγνιτική περίοδο.
Το μέλλον των τοπικών κοινωνιών των περιοχών στις οποίες υπάρχει δραστηριότητα παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη, έχει συνδεθεί με το μέλλον της ΔΕΗ. Η σύνδεση αυτή έχει συντελεστεί μέσα από την πολυετή δραστηριότητα της ΔΕΗ και τις εξαρτήσεις που έχουν δημιουργηθεί.
Όπως είναι φυσιολογικό οι εξελίξεις στη ΔΕΗ και τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας, έχουν δημιουργήσει έντονο προβληματισμό και ανησυχία στις τοπικές κοινωνίες για μία σειρά από θέματα που σχετίζονται με το νέο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ΔΕΗ. Ιδιαίτερα σημαντικά θέματα που προκαλούν ανησυχία είναι ο ενεργειακός σχεδιασμός και ο ρόλος του λιγνίτη, αλλά και η διάθεση της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ισχύος σε ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Υπάρχουν εξαιρετικά σημαντικά θέματα, από τα οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό η αναπτυξιακή προοπτική των περιοχών μας. Οι θέσεις και τα σημαντικότερα αιτήματα του Δικτύου είναι:
1. Η κατανομή και το μέλλον του Τέλους Ανάπτυξης Βιομηχανικών περιοχών παραγωγής Ηλεκτρικού Ρεύματος (Τοπικός Πόρος Ανάπτυξης). Η αποτελεσματικότερη έκφραση της ανάπτυξης θα γίνει με την διαχείριση των κονδυλίων του Τοπικού Πόρου Ανάπτυξης από τους νέους ενεργειακούς Δήμους. Οι δράσεις του Τοπικού Πόρου Ανάπτυξης θα πρέπει να καλύπτουν τις πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητές τους και τις αρνητικές επιπτώσεις που προκαλούν οι δραστηριότητες της ΔΕΗ, έτσι ώστε να υπάρχει ισόρροπη ανάπτυξη, χωρίς να δημιουργούνται αντιθέσεις.
2. Την διεκδίκηση για αύξηση του ποσοστού του Τέλους Ανάπτυξης από 0,4% σε 1,2%, καθώς με την υφιστάμενη χρηματοδότηση δεν υπάρχει δυνατότητα για αποκατάσταση των βλαβών στο φυσικό περιβάλλον και υλοποίηση έργων ανάπτυξης για την προετοιμασία της μεταλιγνιτικής περιόδου από τους ενεργειακούς Δήμους. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι το ανταποδοτικό Τέλος από τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, παρόλο που δε δημιουργούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα που δημιουργούν οι λιγνιτικοί σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, είναι 3% και αποδίδεται αποκλειστικά στους Δήμους στα όρια των οποίων αναπτύσσονται. Επίσης η ειδική εισφορά των πετρελαιοειδών προϊόντων, κατά τον εκτελωνισμό των προϊόντων αυτών, ορίσθηκε σε ποσοστό 1,2% της αξίας τους.
3. Την επιβολή «τέλους εξόρυξης λιγνίτη» (λιγνιτόσημο) και στη ΔΕΗ, όπως στους ιδιώτες και το τέλος αυτό να αποδίδεται στους δήμους, όπως το λατομικό, στα όρια των οποίων γίνεται η εξόρυξη. Τα δικαιώματα εξόρυξης λιγνίτη παραχωρήθηκαν στη ΔΕΗ με το νομοθετικό διάταγμα 4029/1959 και με το νόμο 134/1975. Τα αποκλειστικά αυτά δικαιώματα είναι πολύ μεγάλης διάρκειας και δεν συνδέονται άμεσα με καμία υποχρέωση καταβολής τέλους χρήσης. Το τέλος ύψους 6% με το οποίο επιβαρύνονται τα ορυχεία ιδιωτικής εκμετάλλευσης επιβάλλεται όταν ο λιγνίτης πωλείται σε τρίτους και όχι όταν προορίζεται για ίδια χρήση, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της ΔΕΗ. Από το 1993 στη ΔΕΗ συμμετέχουν και ιδιώτες (49%) επομένως, το ανωτέρω στοιχείο συνεπάγεται δύο διαφορετικά είδη μεταχείρισης μεταξύ ιδιωτικών λιγνιτωρυχείων και της ΔΕΗ.
4. Η επαναπόδοση των εκτάσεων των ανενεργών ορυχείων της ΔΕΗ στις τοπικές κοινωνίες. Την διεκδίκηση από την ΔΕΗ των παλαιών ορυχείων και την αξιοποίηση τους για αναπτυξιακούς σκοπούς. Η αποκατάσταση των εκτάσεων των παλιών ορυχείων και επαναπόδοση τους στις τοπικές κοινωνίες, μέσω των Δήμων, για τη χρήση τους, ως κοινόχρηστων χώρων αναψυχής, καλλιεργήσιμων εκτάσεων, όπου αυτό είναι δυνατό και τη δημιουργία θερμοκηπιακών πάρκων θα δώσει αναπτυξιακή προοπτική στις πληττόμενες περιοχές. Το Δίκτυο Ενεργειακών Δήμων επιδιώκει να επανέλθει ο όρος που ίσχυε με το άρθρο 1 του ν.1280/1982 ο οποίος προέβλεπε «την επαναπόδοση των εκτάσεων στο Δημόσιο χωρίς αντάλλαγμα». Η τροπολογία του 2001 (του άρθρου 9 του νόμου 2941/2001) μετέτρεψε τη ΔΕΗ στον μεγαλύτερο γαιοκτήμονα της περιοχής και κυριαρχεί απόλυτα στην περιοχή επιβάλλοντας με άλλο ιδιοκτησιακό καθεστώς ιδιαίτερα, οποιαδήποτε πολιτική σε βάρος των τοπικών μας συμφερόντων. Η ΔΕΗ έχει χρέος να μεριμνήσει για την επαναπόδοση των εδαφών στις τοπικές κοινωνίες έτσι ώστε να είναι εφικτή και η οικονομική βιωσιμότητα των κατοίκων της περιοχής. Επίσης, η απόδοση των εγκαταλειμμένων κτιρίων της ΔΕΗ στους Δήμους για τη δημιουργία θεματικών δομών που έχουν σχέση με την ενέργεια και το περιβάλλον θα συμβάλλει θετικά στην ευαισθητοποίηση των πολιτών.
5. Η διαφαινόμενη πώληση μονάδων της Δ.Ε.Η. Α.Ε. δεν είναι μία απλή πράξη μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων, έναντι οποιουδήποτε χρηματικού τιμήματος. Είναι το ξεπούλημα του δημόσιου χαρακτήρα της ΔΕΗ και θα χαθεί ο δημόσιος χαρακτήρας της διοίκησης της επιχείρησης. Για τις περιοχές των Ενεργειακών Δήμων της χώρας οι επιπτώσεις θα είναι καταστροφικές, καθώς με το δημόσιο χαρακτήρα της η ΔΕΗ συνέβαλε στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Η λειτουργία της ΔΕΗ υπό δημόσιο έλεγχο είναι προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία της και την ύπαρξη κοινωνικής αποδοχής των τοπικών κοινωνιών στις περιοχές των λιγνιτικών κέντρων. Μέχρι τώρα ο δημόσιος χαρακτήρας της επιχείρησης ήταν αρκετός για να υπάρχει η ελάχιστη κοινωνική αποδοχή στο έργο της παραγωγής ενέργειας. Δεν φανταζόμαστε το λόγο για τον οποίο οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να αποδεχτούν την καταστροφή των περιοχών τους από μία ιδιωτική επιχείρηση. Είμαστε αποφασισμένοι να μην κάνουμε εκπτώσεις στο θέμα της περιβαλλοντικής προστασίας και πιστεύουμε πως μία επιχείρηση με δημόσιο χαρακτήρα θα δείξει μεγαλύτερο σεβασμό στο περιβάλλον.
6. Η δημιουργία μονάδων αποθείωσης στις παλιές μονάδες παραγωγής ενέργειας για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και την προστασία της υγείας των κατοίκων.
7. Οι μετεγκαταστάσεις των οικισμών με ταχύτερους ρυθμούς. Η θέση μας είναι οι μετεγκαταστάσεις να ολοκληρώνονται σε μικρότερο διάστημα από ότι ισχύει μέχρι σήμερα. Επίσης να γίνονται με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα το οποίο θα συντάσσεται με την σύμφωνη γνώμη των τοπικών κοινωνιών, κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης. Έτσι θα αποφευχθούν πολλές αρνητικές επιπτώσεις για τους κατοίκους των περιοχών δραστηριοποίησης των ορυχείων.
8. Η προσθήκη ειδικής ρύθμισης στον επενδυτικό νόμο με υιοθέτηση ευνοϊκών όρων για την προσέλκυση επενδύσεων στις περιοχές των λιγνιτικών πεδίων, με έμφαση στην πράσινη επιχειρηματικότητα.
9. Η ανάπτυξη των ΑΠΕ θα πρέπει να γίνονται με βάση συγκεκριμένο σχεδιασμό και συμφωνημένες σχέσεις μεταξύ ιδιωτών και των τοπικών κοινωνιών. Επίσης, να γίνει ειδική ρύθμιση για την υλοποίηση επενδύσεων ΑΠΕ, έτσι ώστε οι περιοχές παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη να συνεχίσουν να αποτελούν ενεργειακούς πόλους, αλλά και να δοθεί η δυνατότητα σε τοπικούς επενδυτές να καταστούν παραγωγοί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
10. Η λειτουργία της Τηλεθέρμανσης στις πόλεις μας αφενός για την εξοικονόμηση ενέργειας και αφετέρου για την μείωση των αέριων ρύπων. Η επαναδιαπραγμάτευση για την μείωση του τιμολογίου πώλησης της τηλεθέρμανσης από την ΔΕΗ στις Δημοτικές Εταιρείες Τηλεθέρμανσης αποτελεί αφενός ζωτικής σημασίας για αυτές αφετέρου βασική ανάγκη των τοπικών κοινωνιών για μείωση του κόστους θέρμανσης.
11. Η τήρηση των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας των ορυχείων και των εργοστασίων από την ΔΕΗ.
Είμαστε στη διάθεσή σας για να σας αναλύσουμε τις θέσεις και τα αιτήματά μας, που αντανακλούν τις απόψεις των κατοίκων των περιοχών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη.
Με τιμή
Ο Πρόεδρος
Ιωακείμ Ιωσηφίδης
Δήμαρχος Αμυνταίου
Τα μέλη
Παρασκευή Βρυζίδου
Δήμαρχος Εορδαίας
Λάζαρος Μαλούτας
Δήμαρχος Κοζάνης
Παναγιώτης Μπούρας
Δήμαρχος Μεγαλόπολης
Ιωάννης Βοσκόπουλος
Δήμαρχος Φλώρινας
