Πολλά από τα οικοσυστήματα της Γης πλησιάζουν σε κρίσιμα σημεία εξάντλησης και μη αναστρέψιμης αλλαγής, υπό την πίεση της συνεχούς αύξησης του πληθυσμού και της οικονομικής ανάπτυξης. Μέχρι το 2050, αν τα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης παραμένουν ίδια με τα σημερινά και με τον αναμενόμενο παγκόσμιο πληθυσμό να φθάνει τα 9,6 δισεκατομμύρια, θα χρειάζονται τρεις πλανήτες για να στηρίξουν τον τρόπος ζωής και κατανάλωσής μας.
Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας για το Περιβάλλον φέτος είναι: «Επτά Δισεκατομμύρια Όνειρα. Ένας Πλανήτης. Κατανάλωσε Υπεύθυνα».
http://www.unep.org/wed/
Ζώντας μέσα στα όρια του πλανήτη μας είναι η πλέον υποσχόμενη στρατηγική για την εξασφάλιση ενός υγιούς μέλλοντος. Το κόστος για την ευημερία των ανθρώπων δεν χρειάζεται να το πληρώσει η Γη. Αν επιλέξουμε βιώσιμους τρόπους ζωής μπορούμε να κάνουμε περισσότερα και καλύτερα με λιγότερο κόστος.
Οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι η εντεινόμενη χρήση των φυσικών πόρων και οι αρνητικές επιπτώσεις της στο περιβάλλον ΔΕΝ είναι τα απαραίτητα υποπροϊόντα της οικονομικής ανάπτυξης.
Ειδικότερα:
1. Σε σχέση με την κατανάλωση ΝΕΡΟΥ…
Αν και τα νοικοκυριά καταναλώνουν σχετικά λίγο νερό, η υπεραύξηση του πληθυσμού στον πλανήτη και οι συνεχώς αυξανόμενες χρήσεις του νερού έχουν ήδη ξεπεράσει τις δυνατότητες εξοικονόμησης που η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει.
- Είναι γνωστό ότι λιγότερο από το 3% του νερού που υπάρχει στον πλανήτη είναι γλυκό – πόσιμο κι από αυτό το 2,5% είναι εγκλωβισμένο σε πάγους στην Ανταρκτική, την Αρκτική και τους παγετώνες. Συνεπώς, το συνολικά διαθέσιμο για τις ανάγκες των οικοσυστημάτων και του ανθρώπου γλυκό νερό είναι το 0,5% μόνο από αυτό που υπάρχει στον πλανήτη.
- Επιπρόσθετα, γνωρίζουμε ότι οι ανθρώπινες παρεμβάσεις ρυπαίνουν ή/και μολύνουν το γλυκό νερό με ταχύτερους ρυθμούς απ’ ότι η φύση μπορεί να το αποκαταστήσει ανακυκλώνοντας ή καθαρίζοντάς το στα ποτάμια και τις λίμνες.
- Περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό και η υπερβολική χρήση νερού κατά περιοχές δημιουργεί υδατική ένδεια σε άλλες.
- Αν και το νερό μας παρέχεται ελεύθερα από τη φύση, οι υποδομές για τη μεταφορά του στις πόλεις και σε άλλους χώρους κατανάλωσής του έχουν τεράστιο κόστος, γεγονός που δημιουργεί προβλήματα στην αξιοποίησή του από τον άνθρωπο.
2. Σε σχέση με την κατανάλωση ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ…
Παρά την τεχνολογική πρόοδο σε εφαρμογές αύξησης της ενεργειακής απόδοσης, η κατανάλωση ενέργειας στις χώρες του Ο.Ο.Σ.Α. αναμένεται να αυξηθεί κατά 35% μέχρι το 2020.
Η εμπορική και η οικιακή χρήση ενέργειας αποτελούν τη δεύτερη κατά σειρά μεγέθους αιτία κατανάλωσης μετά τις μεταφορές. Το 2002 ο αριθμός των αυτοκινήτων στις χώρες του Ο.Ο.Σ.Α. ήταν 550.000.000, με το 75% από αυτά να είναι ιδιωτικής χρήσης. Μέχρι το 2020, τα ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα αναμένεται να αυξηθούν κατά 32%. Στη διάρκεια της ίδιας περιόδου, τα διανυόμενα χιλιόμετρα από τα αυτοκίνητα προβλέπεται να αυξηθούν κατά 40% και τα αεροπορικά ταξίδια στον πλανήτη να τριπλασιαστούν.
- Είναι αναγκαίο να μετατοπίσουμε τα καταναλωτικά μας πρότυπα προς αγαθά και υπηρεσίες που δεν απαιτούν μεγάλη κατανάλωση ενέργειας, χωρίς όμως να βλάπτεται και η ανθρώπινη ευημερία.
- Τα νοικοκυριά καταναλώνουν παγκόσμια το 29% της ενέργειας και συμβάλλουν κατά 21% στις εκπομπές CO2. Το κόστος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας γίνεται ολοένα και πιο ανταγωνιστικό σε σχέση μ’ αυτό των ορυκτών καυσίμων, αλλά μόνο το 1/5 της παγκόσμιας κατανάλωσης ενέργειας αντιστοιχούσε σε ανανεώσιμες πηγές το 2013.
- Σε παγκόσμιο επίπεδο, η κατανάλωση ενέργειας αυξάνεται πιο γρήγορα στους τομείς των μεταφορών και των υπηρεσιών εξαιτίας των ιδιωτικών ταξιδιών, της διακίνησης εμπορευμάτων και της ταχείας επέκτασης της οικονομίας των υπηρεσιών.
3. Σε σχέση με την κατανάλωση ΤΡΟΦΗΣ...
Σημαντικές είναι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των διαδικασιών παραγωγής και μεταποίησης τροφίμων. Οι διατροφικές μας επιλογές και συνήθειες επιτείνουν ακόμα περισσότερο αυτές τις επιπτώσεις.
- 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι τροφίμων πετιούνται κάθε χρόνο, ενώ 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι υποσιτίζονται και άλλο 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι πεινούν.
- Η υπερκατανάλωση τροφής είναι επιζήμια για την υγεία μας και το περιβάλλον.
1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
Η μείωση της γονιμότητας του εδάφους, η μη βιώσιμη χρήση του νερού, η υπεραλίευση και η υποβάθμιση του θαλάσσιου περιβάλλοντος περιορίζουν όλο και πιο πολύ τις δυνατότητες των φυσικών πόρων για παραγωγή τροφίμων.
Ο κλάδος των τροφίμων ευθύνεται για το 30% της κατανάλωσης ενέργειας και για το 22% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
- Η αυξημένη κατανάλωση επηρεάζει αρνητικά και την ασφάλεια των τροφίμων αφού δημιουργεί:
Αύξηση στις τιμές των τροφίμων,
Έξαρση στις περισσότερο σπάταλες για τους φυσικούς πόρους μεθόδους παραγωγής. Τα τρόφιμα που απαιτούν μεθόδους παραγωγής με αυξημένη κατανάλωση φυσικών πόρων ευθύνονται για τη σταδιακή εξάντλησή τους, με αποτέλεσμα τη μείωση τελικά της παραγόμενης ποσότητας τροφίμων.
Η Παιδαγωγική Ομάδα του ΚΠΕ Καστοριάς
