ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΣΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΤΙΣ 20 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2011 ΣΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ «Το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας ενόψει των εξελίξεων στην Ανώτατη Εκπαίδευση».Α. Το μέχρι σήμερα ακολουθούμενο μοντέλο, της χωρίς αρχές και λογική διασποράς σχολών και τμημάτων των ΤΕΙ σε πόλεις και κωμοπόλεις της χώρας, έλαβε χωρίς αμφιβολία τέλος.
Πρόσφερε ό,τι είχε να προσφέρει στις τοπικές κοινωνίες, αποκλειστικά και μόνο από οικονομική άποψη και ίσως ακριβώς για το λόγο αυτό κατέστη τόσο γρήγορα θνησιγενές.
Γιατί ποτέ, τουλάχιστον τα τριάντα πέντε μεταπολιτευτικά χρόνια, δεν είδαμε το θέμα της παιδείας – εκπαίδευσης σαν αυτό που πραγματικά είναι σε μια φιλόδοξη κοινωνία, δηλαδή σαν μηχανισμό βελτίωσης του ανθρώπινου δυναμικού της και μέσω αυτού, της πορείας προς την ανάπτυξη με άλματα, την είδαμε σαν μέσο πρόσκαιρων ψευτοβελτιώσεων των τοπικών οικονομιών, πράγμα που πάντοτε εξ ορισμού έχει ημερομηνία λήξης.
Με άλλα λόγια θέσαμε την παιδεία – εκπαίδευση στην υπηρεσία της οικονομίας – εν πολλοίς για μικροπολιτικούς σκοπούς – ενώ, για μια ορθολογικά λειτουργούσα κοινωνία, η σχέση έπρεπε να είναι ακριβώς αντίστροφη: η οικονομία αρχικά στην υπηρεσία της παιδείας, ώσπου αυτή να καταστεί υψηλών προδιαγραφών, για να συμβάλλει κατόπιν στην ανάπτυξη της οικονομίας, με τρόπο μάλιστα που κανένας άλλος παράγων δεν μπορεί να επιτύχει.
Β. Το μοντέλο αυτό οδηγεί πάντοτε στην απαξίωση, στη φθορά και στο τέλος – αργά ή γρήγορα – στην αντιστροφή της αντίληψης που έχει η ίδια η κοινωνία για τα όποια εκπαιδευτικά ιδρύματα λειτουργούν στη βάση μιας παρόμοιας λογικής.
Και όταν μάλιστα συντρέξουν και κάποιοι πρόσθετοι έκτακτοι παράγοντες που αρχικά δεν υπήρχαν, όπως για παράδειγμα σήμερα τέτοιοι είναι η καταστροφική ύφεση, η υπερχρέωση της χώρας, καθώς και η υποχρεωτική ως ένα βαθμό αναγνώριση των «κολεγιακών πανεπιστημίων», τότε το πρόβλημα γι’ αυτά τα ιδρύματα γίνεται απόλυτα εκρηκτικό.
Η απαξίωση και η φθορά αρχίζουν να φαίνονται και δια γυμνού οφθαλμού. Γίνονται μια αντικειμενική πραγματικότητα. Εδώ βρισκόμαστε σήμερα.
Γ. Μιλώντας συγκεκριμένα για το ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας, το πρώτο που θα μπορούσε να πει κανείς, είναι, ότι ασφαλώς όχι μόνο δεν εξαιρείται από την παραπάνω λογική, αλλά ίσα-ίσα αποτελεί ίσως ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα ιδρυμάτων που λειτουργούσαν ακριβώς με τη λογική αυτή.
· Διασπορά σχολών και τμημάτων, τα περισσότερα από τα οποία εδώ και όχι λίγα χρόνια να λειτουργούν με περισσότερους καθηγητές από τους σπουδαστές τους,
· Διασπάθιση χρήματος για την ανέγερση κτηρίων, γραφείων, σπουδαστικών εστιών κ.λ.π., χωρίς σπουδαστές (π.χ. Γρεβενά, Φλώρινα) και το κυριότερο,
· Στήσιμο τμημάτων με ειδικότητες που οδηγούσαν και οδηγούν τους αποφοίτους τους, με μαθηματική ακρίβεια στο άγνωστο.
Που ήταν μοιραίο να οδηγήσουν όλα αυτά;
Σε ότι αναφέραμε και νωρίτερα: στην απαξίωση και τη φθορά. Από την άποψη αυτή και για όλους τους παραπάνω λόγους, γίνεται φανερό νομίζουμε γιατί οι αριθμοί που αφορούν στους πληθυσμούς των τμημάτων και των σχολών – και συνολικά στο ΤΕΙ – είναι συνεχώς συρρικνούμενοι.
Και δυστυχώς, όλα δείχνουν ότι η τάση αυτή θα συνεχιστεί, αν δεν αλλάξει ριζικά η αντίληψή μας για την παιδεία – εκπαίδευση και ημών σαν κοινωνία και των ιδρυμάτων σαν εκπαιδευτικές κοινότητες.
Δ. Και τι εννοούμε λέγοντας να αλλάξει ριζικά η αντίληψή μας;
Είναι απλό: να δούμε επιτέλους και την ποιοτική διάσταση της παιδείας – εκπαίδευσης. Αυτό σημαίνει, να κάνουμε ό,τι πρέπει να κάνουμε, ώστε το όλο σύστημα αντί να παράγει απλώς πτυχιούχους – που από τέτοιους έχει πλέον υπερκορεσθεί η χώρα μας – να παράγει επιστήμονες, τεχνικούς και Ανθρώπους (με άλφα κεφαλαίο), που να είναι σε θέση να φέρουν στις γνωσιολογικές τους πλάτες, το γιγάντιο έργο της ανόρθωσης της χώρας.
Και κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί ΜΟΝΟ από ιδρύματα που διδάσκουν και μαθαίνουν στους νέους ανθρώπους, να ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ, να ΚΡΙΤΙΚΑΡΟΥΝ και να ΔΙΝΟΥΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ στα σύγχρονα προβλήματα. Μιλούμε δηλαδή για ανθρώπους που ακριβώς το σύστημά μας δεν παράγει.
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν μπορεί να τους παράξει. Ναι, ίσως μετά από πέντε, δέκα ή και είκοσι χρόνια, εάν από σήμερα κιόλας δρομολογήσουμε προς την κατεύθυνση αυτή τα πράγματα. Εάν παραδεχτούμε επί τέλους ότι η παιδεία – εκπαίδευση είναι συνάρτηση κυρίως τριών, εκ των ουκ άνευ, παραγόντων:
- του άρτιου και αντι-ατομιστικού εκπαιδευτικού προσωπικού
- του άρτιου, δηλαδή με επαρκή εφόδια, σπουδαστικού δυναμικού
- και, τέλος, του οικονομικού, κοινωνικού και πολιτιστικού περίγυρου όπου ζει και δρα ένα ίδρυμα.
Εάν το ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας – όπως άλλωστε και κάθε άλλο ίδρυμα – μπορεί να ισχυρισθεί ότι πληρεί τις παραπάνω προϋποθέσεις, έχει ελπίδες να συνεχίσει την δραστηριότητα του. Εάν όχι, αργά-αργά, απλώς θα φθίνει. Και τότε καμία διοικητικού ή πολιτικού χαρακτήρα διαρρύθμιση, δεν θα μπορεί να του δώσει εκ νέου πνοή.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: Η μοναδική δυνατότητα για την περαιτέρω πορεία του ιδρύματός μας, όπως και κάθε άλλου ιδρύματος, βρίσκεται στην αναβάθμιση της ποιότητάς του. Είναι ο μοναδικός όρος να μετατραπεί σε πόλο έλξης της σπουδάζουσας νεολαίας, δηλαδή ο μόνος όρος της ύπαρξής του.
