Πρόσφατα ο Δήμαρχος Κοζάνης δημοσίευσε ένα εκτενές άρθρο σχετικά με τις πρωτοβουλίες που μπορούν να πάρουν οι δήμοι στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) και της εξοικονόμησης.
Παρόλο που για τα θέματα αυτά έχουμε δημοσιεύσει αναλυτικά τις απόψεις μας, δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον πειρασμό για μερικά σχόλια:
1. Οι ελληνικοί δήμοι εμφανίζουν τρομακτική καθυστέρηση (εικοσαετία περίπου) σε σχέση με τους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς στον τομέα των πράσινων επενδύσεων και πρωτοβουλιών. Ειδικά στο χώρο της ενέργειας οι δήμοι υπήρξαν θύματα - και απολογητές- των κυβερνητικών πολιτικών που στήριξαν τη μονοκαλλιέργεια του λιγνίτη και μπλόκαραν τις ΑΠΕ με τη συναίνεση των περισσότερων κομμάτων.
2. Στην περιοχή μας οι δήμοι πρωτοστάτησαν σε τοπικισμό και αντιδραστικά συνθήματα σε βάρος του παγκόσμιου κινήματος για την προστασία του κλίματος («το CO2 δεν είναι ρύπος», «ας ελαττώσουν το κάρβουνο πρώτα οι Κινέζοι, δεν θα σώσουμε εμείς τον πλανήτη», «δεν θα μειώσουμε ούτε ένα λιγνιτικό MW…» κλπ). Έτσι, ενώ τα καμπανάκια για το λιγνίτη ηχούν από το 1990, η τοπική αυτοδιοίκηση σέρνεται από τους συνδικαλιστές και παγιδεύεται στο δόγμα του «μοναδικού εθνικού καυσίμου» παραβλέποντας ότι υπάρχουν και άλλα εθνικά καύσιμα. Και μάλιστα άφθονα και δωρεάν: ο ήλιος και ο αέρας.
(Ο κ. Μαλούτας μάλιστα επιμένει να ζητά νέες λιγνιτικές μονάδες και φουλ ορυχεία, αποφεύγοντας να μας πει πώς γίνεται να αυξηθεί το ποσοστό της καθαρής ενέργειας χωρίς να μειωθεί της βρώμικης. «Και ο σκύλος χορτάτος και η πίτα ακέρια» δε γίνεται, όσα ακροβατικά κι αν ξέρουμε…)
3. Ενώ λοιπόν πολλοί δήμοι στην Ευρώπη δραστηριοποιούνται στην παραγωγή πράσινης ενέργειας, οι δικοί μας ομολογούν ότι κάτι τέτοιο είναι «πάνω από τα κιλά τους» και περιορίζονται σε ρόλο .. μεσίτη. Αντί να προωθήσουν μικτές επιχειρήσεις με δίκτυα καταναλωτών-μικρομετόχων για να κατασκευάσουν μικρά αιολικά κλπ, αρκούνται στην προμήθεια του 1,7 % που τους δίνουν οι μεγάλες εταιρείες ΑΠΕ με βάση το νόμο. Στη Δυτική Μακεδονία κανείς δήμος δεν έχει καταθέσει αίτηση έστω για ένα μικρό υδροηλεκτρικό, (το οποίο μπορεί να κατασκευάσει οποιοσδήποτε μικρομεσαίος ιδιώτης με σίγουρη βιωσιμότητα).
4. Για να κάνει βέβαια τον πράσινο επενδυτή ένας δήμος χρειάζεται χρήματα -δάνεια, τα οποία με κόπο εξασφαλίζει ένας υγιής ΟΤΑ, πολύ περισσότερο ένας υπερχρεωμένος δήμος, σαν της Κοζάνης. Αναγνωρίζουμε επίσης ότι κρατικά προγράμματα για την προώθηση - χρηματοδότηση των ΑΠΕ δεν υπήρχαν. Όμως οι ενεργειακοί δήμοι της περιοχής είχαν και έχουν μια πρόσθετη προίκα: τον Τοπικό Πόρο. Δυστυχώς δεν τον αξιοποίησαν σε μια τέτοια κατεύθυνση. Τα έργα εξοικονόμησης, οι μελέτες ενεργειακού αποτυπώματος και τα άλλα που αναφέρει ο κ. Μαλούτας είναι «άγνωστες λέξεις» για τους δήμους από καταβολής Πόρου και εμφανίζονται στην ατζέντα τους μόλις τα τελευταία 3-4 χρόνια, όταν προκηρύσσονται προγράμματα σαν το «εξοικονομώ» κ.α.
5. Εκτός του Πόρου η περιοχή μας θα μπορούσε να εξασφαλίσει πρόσθετα χρηματοδοτικά εργαλεία (όπως το φόρο στερεών καυσίμων, το εξωτερικό κόστος του λιγνιτη, κλπ). Για αυτά έχουμε φωνάξει πολλές φορές, αλλά οι αρμόδιοι κρατούν τα αυτιά τους κλειστά για να μη στενοχωρήσουν τη ΔΕΗ (και όσους τη λυμαίνονται), καθώς και τους ιδιώτες μετόχους που απολαμβάνουν τις κρυφές επιδοτήσεις του λιγνίτη.
6. Μια επιπλέον δυνατότητα του τόπου μας που δεν αξιοποίησε κανείς είναι να χωροθετηθούν εδώ μονάδες κατασκευής πράσινου ενεργειακού εξοπλισμού (ανεμογεννήτριες, πανελς) κατά προτεραιότητα. Είναι ένα αντίδοτο που δίνεται σε όλες τις ευρωπαϊκές ανθρακοπαραγωγές περιφέρειες, όπου πρόκειται να κλείσουν ορυχεία και σταθμοί. Πριν μερικούς μήνες, όταν ανακοινώθηκε ότι θα γίνει στην Ελλάδα ένα τέτοιο εργοστάσιο ανεμογεννητριών (συνεργασία της ΔΕΗ με την κινέζικη Sinovel), ζητήσαμε ως Δημοτική Κίνηση από τον κ. Ζερβό να εγκατασταθεί στο νομό μας. Γιατί οι ενεργειακοί δήμοι και η Περιφέρεια αγνόησαν αυτή τη διέξοδο και δεν πίεσαν να γίνει πράξη ;
7. Πράσινες προμήθειες. Καλώς τις ανακάλυψε ο κ. Δήμαρχος το 2011, αλλά αυτή η ιστορία κυκλοφορεί στην Ευρώπη από το 2005 ! Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ένα Εγχειρίδιο (ISBN 92-894-8991-X) για πράσινες συμβάσεις – προμήθειες, καλώντας τις διάφορες υπηρεσίες να το εφαρμόσουν ενδεικτικά. Στην Ελλάδα έγινε νόμος πέντε χρόνια αργότερα, το 2010. Όμως όσοι έβλεπαν μακριά και δεν αρκούνταν σε συνθήματα έβαλαν την περιβαλλοντική διάσταση στις δημόσιες συμβάσεις από το 2005. Κάτι προσπάθησε τότε να κάνει η Οικολογική Κίνηση Κοζάνης προβάλλοντας το θέμα, αλλά σνομπαρίστηκε ως συνήθως.
Καλές, οι διακηρύξεις, κύριε Δήμαρχε, αλλά όταν γίνονται κατόπιν εορτής αδυνατούν να καλύψουν το χαμένο χρόνο και τις χαμένες ευκαιρίες. Η αξία τους μάλιστα μειώνεται ακόμη περισσότερο, όταν και το χρήμα και ο χρόνος είναι δυσεύρετα, όπως σήμερα. Οι ριζοσπάστες δήμαρχοι ξεκίνησαν την ενεργειακή τους επανάσταση όταν εμείς κουρνιάζαμε αμέριμνοι στην αγκαλιά του λιγνίτη και της ΔΕΗ. Η γνωστή Local Agenda 21 προέβλεπε ενεργειακές δράσεις για τους δήμους εδώ και είκοσι χρόνια (Ρίο, 1992), ενώ το σύμφωνο των πράσινων πόλεων από το 2005 (San Francisco).
Εμείς στην Κοζάνη (και γενικά στην Ελλάδα) πάμε καλά στα μανιφέστα, αλλά μένουμε μετεξεταστέοι στις δράσεις. Αργήσαμε και στον τομέα της πράσινης ενέργειας, να πάρουμε μπρος. Και η συνήθης απάντηση «κάλλιο αργά παρά ποτέ», μπορεί να ικανοποιεί τους αρμοδίους, αλλά δεν παύει να είναι το καταφύγιο κάθε μετριότητας
