Μια διαφορετική Ευρώπη δρομολογείται μετά την απόφαση της τελευταίας Συνόδου Κορυφής της ΕΕ με την οποία ακυρώνονται όλα τα μεταπολεμικά κοινωνικά κεκτημένα. Η διαφαινόμενη Γερμανοποίηση της Ευρώπης με την σιδηρά δημοσιονομική πειθαρχία για να αντιμετωπισθεί η κρίση χρέους οδηγεί την Ευρωπαϊκή κοινωνία σε ακόμη στενότερη επιτήρηση και ακόμη σκληρότερα μέτρα λιτότητας.
Ουσιαστικά οι αδύναμες χώρες θα υποχρεωθούν σε μεγαλύτερες περικοπές στην κοινωνική πολιτική, σε ύφεση, σε απολύσεις, σε ανεργία, υποανάπτυξη, σε φτωχοποίηση.
Η δογματική νεοφιλελεύθερη Ευρωπαϊκή Ένωση που διαμορφώνεται θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τη χώρα μας.
Το πολιτικό σύστημα εξουσίας στην Ελλάδα, με την παταγώδη αποτυχημένη μνημονιακή νεοφιλελεύθερη πολιτική, έχει ξεπεραστεί από τις εξελίξεις, βρίσκεται σε ολική κατάρρευση. Η δραματική μείωση της επιρροής ιδιαίτερα του δικομματισμού δείχνει ότι η ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας, των εργαζομένων, των ανέργων, των συνταξιούχων και της νεολαίας δημιουργεί νέα δεδομένα στις πολιτικές εξελίξεις. Η ενεργητική κινητικότητα των πολιτών για ανατροπή της σημερινής αντιλαϊκής πολιτικής είναι αισιόδοξο σημάδι για εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης.
Το σημερινό πολιτικό προσωπικό εξουσίας, τα πολιτικά κόμματα του δικομματισμού δεν έχουν καμιά επαφή με την κοινωνία, έχουν μεταλλαχθεί σε αρχηγικές συγκεντρωτικές δομές. Επιπλέον είναι εγκλωβισμένα στην πολιτικοοικονομική διαπλοκή, στην διαφθορά, στην αδιαφάνεια, στην ατιμωρησία των πολιτικών.
Υπάρχει πλέον άμεση ανάγκη μιας ριζοσπαστικής αναμόρφωσης και αναγέννησης των θεσμών του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Στην προοπτική αυτή κεντρικός είναι ο ρόλος όλων των δημοκρατικών, προοδευτικών και αριστερών δυνάμεων της κοινωνίας.
Το κείμενο που ακολουθεί πρωτοδημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο 1995, θεωρώ όμως, ότι εξακολουθεί να παραμείνει επίκαιρο:
«Τα πολιτικά πράγματα, στον τόπο μας, τα χαρακτηρίζει η αντίληψη του απόλυτου, του άσπρου-μαύρου, λες και πάσχουμε από πολιτική αχρωματοψία.
Όλες οι πολιτικές που ακολουθούνται, θεωρούνται ή καλές ή κακές και το σπουδαίο είναι ό,τι θεωρείται καλό από τους «μεν», να είναι κακό κατά τους «δε».
«Ναι σ' όλα» οι κυβερνητικοί, π.χ. στον προϋπολογισμό, «όχι σ' όλα» οι αντιπολιτευόμενοι βουλευτές. Μα τίποτα καλό ή τίποτα στραβό δεν ήταν να επισημανθεί και να υποστηριχθεί με την ψήφο μας;
Μια σειρά από λάθη εκτιμήσεων στην οικονομία ή από χειρισμούς που επέβαλαν πολλές φορές οι πολιτικές σκοπιμότητες, έχουν οδηγήσει τη χώρα σε οικονομικό αδιέξοδο.
Η διόγκωση του δημόσιου χρέους, που πλησιάζει τα 30 τρισεκατομμύρια δραχμές, η καταβολή για τόκους και χρεολύσια που φτάνουν τα 6 τρισεκατομμύρια δραχμές ετησίως, δεν μας επιτρέπει να κάνουμε όνειρα για πολυτέλειες. Η άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής προσδιορίζεται πλέον από τη σκληρή λογική που επιβάλλουν οι αριθμοί.
Το κράτος πρόνοιας του δικαίου που περίμενε ο λαός να τον φέρει σε μια ευνομούμενη κοινωνία, παρακολουθεί ανίκανο ν' αντιδράσει και να δώσει λύσεις στα μεγάλα προβλήματα που μαστίζουν τον ελληνικό λαό. Η άνιση κατανομή στα εισοδήματα, η μάστιγα της φοροδιαφυγής που εξελίχθηκε σε κοινωνική αδικία, οι περικοπές σε δαπάνες (πιστεύω δικαιολογημένα), ο χαμηλός δείκτης επενδύσεων, παρά την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, έχουν φέρει σε απόγνωση μεγάλες κοινωνικές ομάδες που δεν κρύβουν πλέον τη δυσφορία τους.
Σίγουρα, για όλα όσα μας κατατρέχουν, δεν φταίει ούτε ο εργαζόμενος της ΔΕΗ στο Ν. Κοζάνης, ούτε ο εργάτης στη φάμπρικα της βιομηχανικής ζώνης της Θεσσαλονίκης, ούτε ο αγρότης στην Καρδίτσα, ούτε ο βιοτέχνης στο Κερατσίνι. Όπως σίγουρα, δεν φταίνε για τα ελλείμματα οι νοικοκυρές και η νεολαία μας, που έγινε ξαφνικά «άσωτη».
Τι φταίει λοιπόν; «Φταίει το ζαβό το ριζικό μας! - Φταίει ο Θεός που μας μισεί! - Φταίει το κεφάλι το κακό μας!» όπως έλεγε και ο μεγάλος μας Βάρναλης.
Ήρθε η ώρα που πρέπει να κοιτάξουμε το λαό στα μάτια και με ειλικρίνεια να του πούμε την αλήθεια για όλα. Τις λύσεις δεν τις δίνουν οι πολιτικοί, τις δίνει η πολιτική και για να εφαρμοστεί αυτή, χρειάζεται πρώτα να την αποδεχθεί ο λαός.
Οι εντυπωσιασμοί και οι συνθηματολογίες δεν περνάνε πλέον, ούτε οι αφορισμοί διορθώνουν τα κακώς κείμενα. Αυτός ο τόπος, για να προχωρήσει, πρέπει πρώτα να γνωρίσει και να κατανοήσει τις δυσκολίες, μα πιο πολύ απ' όλα πρέπει να πειστεί για την ευθύνη και την ειλικρίνεια των πολιτικών.
Πρέπει, αντίθετα, ο πολιτικός λόγος να έχει εκείνο το ηθικό πλεόνασμα που θα παράγει προτάσεις ικανές ν' αλλάξουν συνολικά το προφίλ της κοινωνίας και του πολιτικού κόσμου. Χρειάζεται αρετή και τόλμη να δέχεσαι τα λάθη σου και να διδάσκεσαι απ' αυτά.»
Όλες οι πολιτικές που ακολουθούνται, θεωρούνται ή καλές ή κακές και το σπουδαίο είναι ό,τι θεωρείται καλό από τους «μεν», να είναι κακό κατά τους «δε».
«Ναι σ' όλα» οι κυβερνητικοί, π.χ. στον προϋπολογισμό, «όχι σ' όλα» οι αντιπολιτευόμενοι βουλευτές. Μα τίποτα καλό ή τίποτα στραβό δεν ήταν να επισημανθεί και να υποστηριχθεί με την ψήφο μας;
Μια σειρά από λάθη εκτιμήσεων στην οικονομία ή από χειρισμούς που επέβαλαν πολλές φορές οι πολιτικές σκοπιμότητες, έχουν οδηγήσει τη χώρα σε οικονομικό αδιέξοδο.
Η διόγκωση του δημόσιου χρέους, που πλησιάζει τα 30 τρισεκατομμύρια δραχμές, η καταβολή για τόκους και χρεολύσια που φτάνουν τα 6 τρισεκατομμύρια δραχμές ετησίως, δεν μας επιτρέπει να κάνουμε όνειρα για πολυτέλειες. Η άσκηση της κυβερνητικής πολιτικής προσδιορίζεται πλέον από τη σκληρή λογική που επιβάλλουν οι αριθμοί.
Το κράτος πρόνοιας του δικαίου που περίμενε ο λαός να τον φέρει σε μια ευνομούμενη κοινωνία, παρακολουθεί ανίκανο ν' αντιδράσει και να δώσει λύσεις στα μεγάλα προβλήματα που μαστίζουν τον ελληνικό λαό. Η άνιση κατανομή στα εισοδήματα, η μάστιγα της φοροδιαφυγής που εξελίχθηκε σε κοινωνική αδικία, οι περικοπές σε δαπάνες (πιστεύω δικαιολογημένα), ο χαμηλός δείκτης επενδύσεων, παρά την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, έχουν φέρει σε απόγνωση μεγάλες κοινωνικές ομάδες που δεν κρύβουν πλέον τη δυσφορία τους.
Σίγουρα, για όλα όσα μας κατατρέχουν, δεν φταίει ούτε ο εργαζόμενος της ΔΕΗ στο Ν. Κοζάνης, ούτε ο εργάτης στη φάμπρικα της βιομηχανικής ζώνης της Θεσσαλονίκης, ούτε ο αγρότης στην Καρδίτσα, ούτε ο βιοτέχνης στο Κερατσίνι. Όπως σίγουρα, δεν φταίνε για τα ελλείμματα οι νοικοκυρές και η νεολαία μας, που έγινε ξαφνικά «άσωτη».
Τι φταίει λοιπόν; «Φταίει το ζαβό το ριζικό μας! - Φταίει ο Θεός που μας μισεί! - Φταίει το κεφάλι το κακό μας!» όπως έλεγε και ο μεγάλος μας Βάρναλης.
Ήρθε η ώρα που πρέπει να κοιτάξουμε το λαό στα μάτια και με ειλικρίνεια να του πούμε την αλήθεια για όλα. Τις λύσεις δεν τις δίνουν οι πολιτικοί, τις δίνει η πολιτική και για να εφαρμοστεί αυτή, χρειάζεται πρώτα να την αποδεχθεί ο λαός.
Οι εντυπωσιασμοί και οι συνθηματολογίες δεν περνάνε πλέον, ούτε οι αφορισμοί διορθώνουν τα κακώς κείμενα. Αυτός ο τόπος, για να προχωρήσει, πρέπει πρώτα να γνωρίσει και να κατανοήσει τις δυσκολίες, μα πιο πολύ απ' όλα πρέπει να πειστεί για την ευθύνη και την ειλικρίνεια των πολιτικών.
Πρέπει, αντίθετα, ο πολιτικός λόγος να έχει εκείνο το ηθικό πλεόνασμα που θα παράγει προτάσεις ικανές ν' αλλάξουν συνολικά το προφίλ της κοινωνίας και του πολιτικού κόσμου. Χρειάζεται αρετή και τόλμη να δέχεσαι τα λάθη σου και να διδάσκεσαι απ' αυτά.»
* Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά 22 Φεβρουαρίου 1995, την περίοδο εκείνη ήταν βουλευτής του Ν. Κοζάνης.
