Το «μέλλον που θέλουμε» είναι η τελική διακήρυξη της διάσκεψης του ΟΗΕ που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας.Κεντρικό θέμα της συνάντησης, με τον τίτλο «Ρίο+20», ήταν η αειφόρος ανάπτυξη 20 χρόνια μετά την πρώτη πιο σημαντική παγκόσμια συνάντηση για τη γη που είχε διοργανθεί στο Ρίο το 1992. Με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών συγκεντρώθηκαν όλες οι χώρες του κόσμου σε επίπεδο κυβερνήσεων, ηγεσιών αλλά και σε επίπεδο κινημάτων.
Η μεγάλη προσδοκία της διάσκεψης ήταν η διαμόρφωση ενός διαφορετικού μοντέλου ανάπτυξης για ένα πιο βιώσιμο μέλλον, για την προστασία του πλανήτη και των ανθρώπων, για μια κοινωνία ισότητας, κοινωνικής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης.
Είκοσι χρόνια μετά όλα τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι έχουν αυξηθεί οι περιβαλλοντικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί κίνδυνοι της κοινωνίας. Οι κυβερνήσεις όμως αρνούνται να αποφασίσουν ουσιαστικά μέτρα για την προστασία του πλανήτη.
Το περιβάλλον δεν σώζεται με ευχές, χρειάζεται ενεργητική δράση και δεσμευτική πολιτική σε πλανητικό επίπεδο.
Η καταστροφική πολιτική του νεοφιλελευθερισμού που επεκράτησε τις δύο τελευταίες δεκαετίες επηρέασε καταλυτικά και την περιβαλλοντική πολιτική. Η εμπορευματοποίηση όλων των δραστηριοτήτων, με τις αγορές να κυριαρχούν, δημιούργησαν νέα δεδομένα εντελώς διαφορετικά από τα οράματα της πρώτης διάσκεψης.
Στη διαδρομή των 20 χρόνων, πέρα από την αδυναμία της παγκόσμιας διακυβέρνησης, τις συγκρούσεις κρατών και συμφερόντων, υπήρξαν και βήματα που συνέβαλαν στη νέα πλανητική περιβαλλοντική συνείδηση, η οποία ωριμάζει και συγκροτείται στη βάση της σύγχρονης κοινωνίας. Αυτή τη νέα διάσταση τόνισαν με ζωντάνια τα κινήματα και οι χιλιάδες πολίτες «που συγκρότησαν τη διάσκεψη των λαών» σε αντιπαράθεση με τις επιλογές της επίσημης διάσκεψης.
Η πρώτη διεθνής δεσμευτική συνθήκη με το πρωτόκολλο του Κιότο το 1997, οι μεγάλες φυσικές καταστροφές, η έκθεση Στερν, τα συμπεράσματα της διακυβερνητικής επιτροπής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή το 2007, η οποία τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ, συνέβαλλαν καθοριστικά στην αναγκαιότητα μιας νέας πορείας.
Ο ΟΗΕ με τη σημερινή μορφή και την υποβάθμισή του αδυνατεί να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην παγκόσμια διακυβέρνηση. Πρέπει να γίνουν βήματα ενίσχυσης του περιβαλλοντικού προγράμματος του διεθνούς οργανισμού. Στην κατεύθυνση αυτή ο παγκόσμιος οργανισμός περιβάλλοντος, μια πρόταση που ο υπογράφων είχε καταθέσει με επιμονή, ήδη, από τη διάσκεψη στο Μπαλί, θα είναι μία εξέλιξη καθοριστική. Ήδη πολλές χώρες, περίπου εκατό, υποστηρίζουν την προοπτική αυτή.
Η πρόσφατη διάσκεψη στο Ρίο της Βραζιλίας, μετά από 20 χρόνια, ανέδειξε περίτρανα τις μεγάλες αδυναμίες της σύγχρονης εποχής. Η ανθρωπότητα χρειάζεται εναλλακτικές και ριζοσπαστικές πολιτικές. Επιλογές και λύσεις που πολεμάνε τις συστημικές πολιτικές της υποανάπτυξης.
*διδάσκει οικονομία και περιβάλλον στο Πανεπιστήμιο της Μπολώνιας, πήρε μέρος στη διάσκεψη του Ρίο για την αειφόρο ανάπτυξη.
