Της ΒΟΥΛΑΣ ΚΟΥΛΙΣΟΠΟΥΛΟΥ
Σύμφωνα με έρευνα που κράτησε 24 χρόνια, η μεταβολή του κλίματος που παρατηρήθηκε στις Πρέσπες άλλαξε θεαματικά, προς το χειρότερο για ορισμένα είδη και προς το καλύτερο για κάποια άλλα, την ημερομηνία ωοτοκίας των πελεκάνων.
Σε αποικίες τους στον Αμβρακικό κόλπο και τη Μικρή Πρέσπα αριθμούνται πλέον περισσότερα από 1.100 ζευγάρια αργυροπελεκάνων, επί συνόλου διεθνώς 4.000-5.200 ζευγαριώνΗ συρρίκνωση του χρόνου αναπαραγωγής των ροδοπελεκάνων ενδέχεται να έχει αρνητικές συνέπειες για το μέλλον του πληθυσμού, οι οποίες όμως δεν είναι απαραιτήτως μη αναστρέψιμες. Ο χρόνος αναπαραγωγής τους μπορεί και πάλι να αυξηθεί, εάν επιλέξουν να διαχειμάσουν σε κοντινότερες γεωγραφικές περιοχές, όπως ήδη κάνει ένα μέρος από αυτούς, στο Ισραήλ, το οποίο έχει αντικαταστήσει τις υποσαχάριες περιοχές για το σκοπό αυτό.
Σύμφωνα με έρευνα που κράτησε 24 χρόνια, η μεταβολή του κλίματος που παρατηρήθηκε στις Πρέσπες άλλαξε θεαματικά, προς το χειρότερο για ορισμένα είδη και προς το καλύτερο για κάποια άλλα, την ημερομηνία ωοτοκίας των πελεκάνων.
Οι ροδοπελεκάνοι, οι οποίοι δεν προσάρμοσαν τη μετανάστευσή τους στις κλιματικές αλλαγές, μείωσαν την περίοδο αναπαραγωγής τους κατά 20 μέρεςΜε όπλο την προσαρμοστικότητά τους στις κλιματικές αλλαγές, που παρατηρούνται στη χώρα μας τα τελευταία 25 χρόνια, ένα προστατευόμενο είδος πελεκάνων φαίνεται να έχει βρει τον ιδανικό τόπο αναπαραγωγής του στην Ελλάδα. Σε αποικίες τους στον Αμβρακικό κόλπο και τη Μικρή Πρέσπα αριθμούνται πλέον περισσότερα από 1.100 ζευγάρια αργυροπελεκάνων, επί συνόλου διεθνώς 4.000-5.200 ζευγαριών, αναδεικνύοντας τις αποικίες αυτές ως τις μεγαλύτερες στον πλανήτη.
Μείωση χρόνου αναπαραγωγής
Οι κλιματικές αλλαγές στην Ελλάδα, όμως, ενδέχεται να βάλουν σε περιπέτειες ένα άλλο προστατευόμενο είδος, τους ροδοπελεκάνους. Αν και διατηρούν στη Μικρή Πρέσπα ορισμένες από τις μεγαλύτερες αποικίες στην Ευρώπη, με περισσότερα από 100 αναπαραγωγικά ζευγάρια επί συνόλου διεθνώς 6.700-11.000, εντούτοις ο χρόνος αναπαραγωγής τους πλέον μειώνεται, με συνέπειες οι οποίες δεν έχουν ακόμα αξιολογηθεί πλήρως.
Σύμφωνα με έρευνα που κράτησε 24 χρόνια και διεξήχθη σε δύο φάσεις από την Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών αρχικά και στη συνέχεια από την υποψήφια διδάκτορα Αγγελική Δόξα, υπό την επίβλεψη του επίκουρου καθηγητή του Εργαστηρίου Διαχείρισης της Βιοποικιλότητας του τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Κώστα Θεοδώρου (σε συνεργασία με τον Alexandre Robert από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Παρισιού), διαπιστώθηκε ότι η μεταβολή του κλίματος που παρατηρήθηκε την εικοσαετία της μελέτης στις Πρέσπες, με μεγαλύτερη συχνότητα υγρών και θερμών χειμώνων, άλλαξε θεαματικά την ημερομηνία ωοτοκίας των αργυροπελεκάνων. Στην πράξη τη μετέφερε 20 μέρες νωρίτερα, με αντίστοιχη μετατόπιση και στην ημερομηνία λήξης της, διασφαλίζοντας έτσι μεγαλύτερα ποσοστά επιβίωσης των νεοσσών.
Αντιθέτως, οι ροδοπελεκάνοι, οι οποίοι δεν προσάρμοσαν τη μετανάστευσή τους στις κλιματικές αλλαγές -και με δεδομένο ότι κάνουν φωλιές αποκλειστικά ανάμεσα σε φωλιές αργυροπελεκάνων-, μείωσαν την περίοδο αναπαραγωγής τους κατά 20 μέρες. Ετσι ξεκινούν στις «παλιές» ημερομηνίες και όχι νωρίτερα, όπως οι αργυροπελεκάνοι. Αναγκαστικά, όμως, τελειώνουν νωρίτερα, αφού βρίσκονται σε άμεση εξάρτηση από αυτούς.
Ανάλυση βιωσιμότητας
Σε αποικίες τους στον Αμβρακικό κόλπο και τη Μικρή Πρέσπα αριθμούνται πλέον περισσότερα από 1.100 ζευγάρια αργυροπελεκάνων, επί συνόλου διεθνώς 4.000-5.200 ζευγαριώνΗ συρρίκνωση του χρόνου αναπαραγωγής των ροδοπελεκάνων ενδέχεται να έχει αρνητικές συνέπειες για το μέλλον του πληθυσμού, οι οποίες όμως δεν είναι απαραιτήτως μη αναστρέψιμες. Ο χρόνος αναπαραγωγής τους μπορεί και πάλι να αυξηθεί, εάν επιλέξουν να διαχειμάσουν σε κοντινότερες γεωγραφικές περιοχές, όπως ήδη κάνει ένα μέρος από αυτούς, στο Ισραήλ, το οποίο έχει αντικαταστήσει τις υποσαχάριες περιοχές για το σκοπό αυτό.
Παράλληλα, η ανάλυση βιωσιμότητας του αργυροπελεκάνου στον Αμβρακικό κόλπο κατέδειξε πως, ενώ ο πληθυσμός παρουσιάζει τις τελευταίες δεκαετίες σημαντική αύξηση, εντούτοις εξακολουθεί να κινδυνεύει από ανθρωπογενείς δράσεις και φυσικές καταστροφές. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δύο αποικίες των αργυροπελεκάνων σε Αμβρακικό και Πρέσπα, όπως διαπιστώθηκε, παρουσιάζουν συγχρονισμό στους ρυθμούς αναπαραγωγής και επιβίωσης. Αυτό οφείλεται τόσο στις τοπικές συνθήκες, όπως η στάθμη της λίμνης και η διαθεσιμότητα τροφής, όσο και σε ευρείας κλίμακας κλιματικές συνθήκες που επηρεάζουν τη νότια Ευρώπη, όπως η κύμανση του Βόρειου Ατλαντικού.
Τα συμπεράσματα αυτά προέκυψαν έπειτα από παρακολούθηση των αποικιών των πελεκάνων στις συγκεκριμένες περιοχές, η οποία περιελάμβανε τοποθέτηση δακτυλιδιών στους νεοσσούς, όταν ήταν ακόμη στη φωλιά, και καταγραφή της αναπαραγωγικής επιτυχίας των ζευγαριών και της ημερομηνίας ωοτοκίας των πελεκάνων. Στη συνέχεια, έγινε στατιστική ανάλυση των δεδομένων που συλλέχθηκαν, όπου προσδιορίστηκαν οι ρυθμοί επιβίωσης ανά ηλικία και, τέλος, έγινε «μοντελοποίηση» της βιωσιμότητας των πληθυσμών, ώστε να μετρηθεί ποσοστιαία η πιθανότητα έκλειψής τους.
