Στην εποχή μας παρατηρούνται συνεχώς όλο και περισσότερες ασθένειες των μελισσών, με σοβαρότερη την θνησιμότητα των βασιλισσών τους ή των γόνων τους.
Οι διάφοροι ανεξέλεγκτοι ψεκασμοί και η ανατροπή της ισορροπίας της φύσης
οδηγούν , μέσω των ασθενειών των μελισσών σε προβλήματα γονιμοποίησης των ανθέων και κατ επέκταση στο μη ομαλό πολλαπλασιασμό των φυτών, με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται.
Πέραν τούτου η παραγωγή και η διάθεση ενός βασικού καταναλωτικού αγαθού της φύσης, το μέλι και τα παράγωγά του, αρχίζει να αντιμετωπίζει εύλογα ανάλογα προβλήματα.
ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΚΙ ΟΙ ΘΡΥΛΛΟΙ
Ο Mελισσέας, πρώτος βασιλιάς της Κρήτης, είχε 2 κόρες , την Αμάλθεια (γάλα αμβροσία, γυνή , κέρας )
και τη Mέλισσα (μέλι νέκταρ , νύμφη, κηρύθρα ),που ήταν τροφοί του Διός-δότη ανδρός.
Η Aμάλθεια συμβόλιζε , δια του κέρατος και του γάλακτος, την αφθονία και τον πλούτο της συζυγικής εστίας και η μέλισσα δια της κηρήθρας μέλιτος ,τη γοητεία της γονιμότητας και τη γνώση.
Αμάλθεια είναι η γυνή( ζένα) και μέλισσα η δεσποινίδα(θεούσα- δεξιούσα ντιέβουσκα) ακόμα και για τη δια της ρώσικης ομοσλαβίας.
Η βασίλισσα -Μέλισσα (Κυψέλη-Κυβέλη ) είναι γνωστό ότι γεννά και γνωρίζει εκ των προτέρων 5-6 γενιές απογόνων της , διότι ζεί 5-6 χρόνια ενώ οι κοινές μέλισσες 5-6 μήνες.
Είναι γνωστό ότι όταν ακόμα και οι Αγγλο-σάξωνες όταν λένε «Ο ΘΕΟΣ ΣΩΖΟΙ ΤΗ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ» (GOD SAVE THE QUEEN) χωρίς να το ξέρουν στη μινωϊκή βασίλισσα μέλισσα αναφέρονται, που ανέβηκε στο νησί τους τα μινωϊκά χρόνια:
(δείτε πως «βουϊζει» ακουστικά : SAME= OMOION , DIFFEREND=ΔΙΑΦΟΡΟΝ , COMMON= ΚΟΙΝΟΝ)
Η σωτηρία της βασιλίσσης –μελίσσης είναι ταυτισμένον μετά της σωτηρίας των γενών-μελισσών, όπου πάτησαν το πόδι τους οι αστρολάγνοι κι ερωτοκριτοι μινωϊτες, που λάτρεψαν και ανέδειξαν τη θήλεια γονιμότητα σε θεότητα.
Ο ρομαντισμός των ελλήνων αποτελεί πάντα την κινητήρια δύναμη της ζωής και της δημιουργίας , που διαδόθηκε παντού.
Από τους μινωϊτες μέχρι τους μυκηναίους, από τους κοντούστανους κέλτες και τους μακ- σκώτους , τους γαλάτες και τους βάσκους, μέχρι τους βίκιγκς και τους ρως.
Η ΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΙΣΣΩΝ ΣΤΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ
Αν η βασίλισσα μιας κυψέλης πεθάνει είναι χαρακτηριστική η προτέρα πρόνοια των εργατριών να ταϊζουν με βασιλικό πολτό( υπαρκτή για τις μέλισσες η «αμβροσία» ) τη διάδοχο ή τις διαδόχους της, για να μπορέσει το μελίσσι να επιβιώσει.
Ταυτόχρονα με τις σύγχρονες ασθένειες(από τους ψεκασμούς;) που χτυπούν (επιλεκτικά; ) τις βασίλισσες των μελισσών , εμφανίστηκαν στο εμπόριο διάφορα υβρίδια «έτοιμων» βασιλισσών (διάρκειας ζωής ενός έτους) , για να καλυφθεί το άμεσο κενό, μέχρι να μεγαλώσουν οι κανονικές βασίλισσες στα μελίσσια.
Κανείς όμως δεν ξέρει τι είδους μελίσσι δημιουργείται , αν και εφόσον το σμήνος δεν τις σκοτώσει, σαν ξένο σώμα , αν δεν το διχάσουν ή αν δημιουργηθούν μεταλλαγμένες μέλισσες σε αλλοπρόσαλλα σμήνη με άλλες συνήθειες, άλλες διάρκειες ζωής και άλλα αποτελέσματα στα μελισσοκομικά προϊόντα ή τέλος τις παρενέργειες στην ομαλή γονιμοποίηση των φυτών.
Ας πάμε όμως στην αλλαγή των βασιλισσών, στα δεδομένα της σύγχρονης μελισσοκομίας, που είναι από μόνη της ένας τέλειος μύθος και θρύλλος :
Η Αντικατάσταση της Βασίλισσας του σμήνους :
Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο της μελισσοκομίας και πραγματικά μεγιστοποιεί την όποια ιδέα έχουμε σχηματίσει μέχρι τώρα για την μέλισσα…
Η μέλισσα είναι ένα πλάσμα που το χαρακτηρίζει η τελειότητα στις ενέργειες της,
από τον τρόπο που χτίζει τις κηρήθρες της μέχρι τον τρόπο που διαιωνίζει το είδος της κλπ….μέχρι την αντικατάσταση της βασίλισσας.. από το σμήνος.
Η βασίλισσα μέλισσα ..προέρχεται από αυγό της μητέρας βασίλισσας που είναι γονιμοποιημένο με σπέρμα κάποιου κηφήνα.
Αν το αυγό δεν είναι γονιμοποιημένο τότε το μελισσάκι που θα προκύψει από αυτό θα είναι κηφήνας.
Από την ώρα που θα γεννηθεί το αυγό από τη γηραιά βασίλισσα ... , μπαίνουν οι βάσεις για να έχουμε μια πολύ καλή βασίλισσα για τα επόμενα χρόνια.
Για να γίνει αυτό πρέπει να εκκολαφτεί το αυγό και να γίνει σκουληκάκι.
Τότε οι εργάτριες αρχίζουν να τροφοδοτούν με βασιλικό πολτό το συγκεκριμένο σκουληκάκι για να γίνει μελλοντική βασίλισσα.
Όσο περισσότερο βασιλικό πολτό ταϊστεί το μικρό βασιλόπουλο τόσο δυνατότερο έντομο θα γίνει και άρα και καλύτερη βασίλισσα.
Οι εργάτριες βάζουν μπόλικο βασιλικό πολτό στο βασιλοκελί, τόσο που πολλές φορές δεν τον χρειάζεται όλον η βασιλισσούλα, και τότε αυτός που περισσεύει ξεραίνεται μέσα στο κελί και γίνεται σαν καφέ ζελές…
Αν όμως δεν υπάρχει ανθοφορία έξω τότε οι εργάτριες αδυνατούν να παράγουν ικανοποιητικές ποσότητες βασιλικού πολτού κι έτσι μετά βίας ταΐζουν τα βασιλικά σκουληκάκια, γι αυτό αυτά όταν εκκολαφθούν το πιθανότερο είναι πως θα γίνουν μέτριες έως κακές βασίλισσες.
Για να αποφύγει μια τέτοια κατάσταση ο μελισσοκόμος τροφοδοτεί το μελίσσι ή τα μελίσσια που πρόκειται να του φτιάξουν βασίλισσες και έτσι οι εργάτριες παράγουν πολύ βασιλικό πολτό και τα βασιλοκελιά ταΐζονται καλά.Η πρόσθετη τροφοδοσία γίνεται με σιρόπι ή βανίλια.
Στην συνέχεια όταν η βασίλισσα βγεί από το βασιλοκελί της μετά από περίπου μια εβδομάδα θα βγει έξω από την κυψέλη της, θα τρίψει τα φτερά της στην σανίδα πτήσεως παράγοντας ήχους και καλώντας τους κηφήνες του μελισσοκομείου να την ακολουθήσουν.
Όλες σχεδόν οι βασίλισσες μιας περιοχής ζευγαρώνουν σε συγκεκριμένο σημείο, και έτσι εκεί υπάρχουν κηφήνες και από άλλα μελισσοκομεία… γεγονός ..πολύ καλό για τον μελισσοκόμο γιατί... αποφεύγουμε την περίπτωση της αιμομιξίας ….
Μετά την γονιμοποίηση η βασίλισσα μας θα γυρίσει στην κυψέλη της, και μετά από μερικές ημέρες ο αριθμός διαφέρει (ανάλογα την εποχή) θα αρχίσει να γεννάει ακατάπαυστα με εξαίρεση .. 2-3 μήνες τον χειμώνα, και αυτό στις κρύες μόνο περιοχές της Ελλάδας.
Όσο καλύτερη είναι μια βασίλισσα, τόσο περισσότερο χρονικό διάστημα παραμένει αναντικατάστατη στην κυψέλη της, εκτός αν αρρωστήσει και χαθεί φυσικά.
Τον πρώτο χρόνο η βασίλισσα γεννάει πολύ αλλά είναι και άπειρη όπως είναι φυσικό, μάλιστα στις αρχές της ζωής της μπορεί να γεννάει και κάπως ακανόνιστα, και με περισσότερα από ένα αυγό σε κάθε κελί.
Τον δεύτερο χρόνο θεωρείται από τους περισσότερους μελισσοκόμους τουλάχιστον, ότι είναι ο ποιο αποδοτικός για μια βασίλισσα.
Ωστόσο …τον πρώτο χρόνο της βασίλισσας δύσκολα θα σμηνουργήσει το μελίσσι της, τον δεύτερο χρόνο θα σμηνουργήσει λόγο υπερπληθυσμού, ενώ από τον τρίτο χρόνο θα σμηνουργεί κυρίως γιατί θα θέλει να αποκτήσει μια νεότερη βασίλισσα.
Κάποτε λοιπόν και κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, συχνά από τον τρίτο χρόνο της βασίλισσας το μελίσσι αποφασίζει την αντικατάσταση της.
Μεταξύ των μελισσοκόμων λέγεται ότι η αντικατάσταση γίνεται καλοκαίρι συνήθως.
Δεν είναι όμως έτσι αφού η αντικατάσταση μπορεί να γίνει οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, ακόμα και τον χειμώνα.
Η αντικαταστάτη αποφασίζεται από το σμήνος και δεν έχει …σταθερές αιτίες.
Μερικές φορές το σμήνος αντιλαμβάνεται ότι η βασίλισσα του θα πεθάνει, έτσι αν χαλάσουμε τα βασιλοκελιά θα δούμε ότι μια ωραία ημέρα η βασίλισσα λείπει από την κυψέλη.
Άλλες φορές το σμήνος δεν μένει ικανοποιημένο από την γέννα της βασίλισσας του και αποφασίζει αντικατάσταση…Τέλος το σμήνος έχοντας επίγνωση της μεγάλης ηλικίας της βασίλισσας του, ίσως φοβάται για το μέλλον της, κυρίως τον δύσκολο χειμώνα και προσπαθεί να την αντικαταστήσει το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο, άσχετα αν η βασίλισσα γεννάει ακόμα πολύ ικανοποιητικά.
Ως προς την βασίλισσα τώρα και την αντικατάστασή της :
Αν αυτή χαθεί από κάποια ασθένεια ξαφνικά, θα το καταλάβουμε αφού θα δούμε εργάτριες να φτιάχνουν βασιλοκελιά στο κέντρο των κηρηθρών.
Αν η βασίλισσα είναι παρούσα και κυρίως αν η ίδια έχει ακόμα δυνάμεις, τότε οι εργάτριες φτιάχνουν τα βασιλοκελιά αντικατάστασης στα πλαϊνά μέρη του πλαισίου.
Αυτό το κάνουν για να τα προστατέψουν πιο εύκολα από την βασίλισσα και να μην τα συναντάει συνέχεια όταν κόβει βόλτες .. να βρει μέρος να αποθέσει τα αυγά της.
Παρ όλα αυτά όπως είπα αν η βασίλισσα είναι .. δυνατή ακόμα, βρίσκει τα
βασιλοκελιά και τα κόβει συνεχώς, και τότε η αντικατάσταση μπορεί να πάρει μήνες, δηλαδή το σμήνος να φτιάχνει και να ξαναφτιάχνει κελιά και αυτή να τα κόβει.
Αν επιβιώσει κάποιο βασιλοκελί αντικατάστασης τότε έχουμε το φαινόμενο να έχουμε ταυτόχρονα 2 βασίλισσες στην κυψέλη, κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και τους πρώτους μήνες του φθινοπώρου.
Την άνοιξη δεν μπορεί να συμβεί αυτό το φαινόμενο γιατί η παλαιά βασίλισσα προκειμένου να γλυτώσει το τομάρι της αρχίζει το τραγούδι, ξεσηκώνοντας ένα μέρος του σμήνους και σμηνουργεί.
Εκεί στην νέα του κατοικία το σμήνος θα την αντικαταστήσει όμως άμεσα μετά την εγκατάσταση του.
Όταν λοιπόν έχουμε δυο βασίλισσες στην κυψέλη οι εργάτριες φροντίζουν να τις κρατούν σε σχετική απόσταση μεταξύ τους…
Αν κατά τύχη ανοίξουμε την κυψέλη μας την στιγμή που υπάρχουν δυο βασίλισσες στην κυψέλη μας, και η νέα δεν έχει γονιμοποιηθεί ακόμα, τότε οι εργάτριες τις περισσότερες φορές σκοτώνουν αμέσως την νέα βασίλισσα, και η διαδικασία αντικατάστασης κρατεί για καιρό ακόμα.
Αν όμως όλα πάνε καλά η νεαρή βασίλισσα θα βγει και θα ζευγαρώσει, και στην επιστροφή της σύντομα θα αρχίσει να γεννάει.
Η παλαιά βασίλισσα αν είναι ακόμα δυνατή θα γεννάει και αυτή, και θα έχουμε ένα ακόμα φαινόμενο, δηλαδή δυο βασίλισσες στην ίδια κυψέλη, μάνα και κόρη που θα γεννάνε και οι δυο ταυτόχρονα χωρίς να τις χωρίζει κάποιο διάφραγμα.
Φρόνιμο πάντως είναι αν δούμε ότι το μελίσσι κάνει κελιά αντικατάστασης να βοηθήσουμε την κατάσταση σκοτώνοντας την παλιά βασίλισσα και αφήνοντας 2-3 μεγάλα κελιά να γίνει ομαλά η αντικατάσταση…
Αν αποφασιστεί αντικατάσταση, την άνοιξη τότε θα έχουμε σίγουρη σμηνουργία, είτε από την παλαιά βασίλισσα, είτε από τις νέες που θα βγουν από τα κελιά, μιας και την εποχή της άνοιξης τα ένστικτα της σμηνουργίας ..ξυπνάνε στην κυψέλη
.
Τέλος σμηνουργία κατά την αντικατάσταση μπορεί να έχουμε θεωρητικά έως τον Σεπτέμβριο πολύ σπάνια όμως σε ποσοστά σχεδόν 1% για λόγους που δεν μπορούν να εξηγηθούν με την ανθρώπινη λογική, βλέπετε πως ο μαγικός κόσμος των μελισσών είναι πολύ διαφορετικός από τον δικό μας και πολλές φορές δεν μπορούμε να κατανοήσουμε καν τον λόγο ορισμένων κινήσεων τους...
pigi: melissocosmos
Οι ΣΦΗΚΕΣ
Οι σφήκες έχουν ελάχιστο τρίχωμα και είναι πολύ έντονα χρωματισμένες. πάνοπλες συγκριτικά με τις μέλισσες και είναι κυνηγοί άλλων εντόμων, μεταξύ αυτών και των μελισσών. Η σφήκα, σε αντίθεση με την μέλισσα, επιβιώνει μετά από ένα τσίμπημα.
Κάνουν κι αυτές κοινωνίες αλλά κατά πολύ μικρότερες. Οι φωλιές τους μοιάζουν ως προς τα εξάγωνα κελιά των μελισσών αλλά είναι γκρίζες και σαν χαρτόνι.
Χτίζονται σε απρόβλεπτες θέσεις, ακόμα και εντελώς κατακόρυφα, και ανάλογα το είδος των σφηκών διαφέρουν σε σχήμα.
Είναι σαρκοφάγα , κατά κύριο λόγο ,έντομα και οι επαφές τους με τον άνθρωπο είναι πιο συχνές, τα τσιμπήματα είναι και αυτά πιο συχνά και επώδυνα και πολλές φορές ακόμα και θανατηφόρα…
Οι σφήκες όχι μόνο δεν παράγουν μέλι αλλά και χρησιμοποιούν τις μέλισσες σαν τροφή κυρίως για τους γόνους τους. Υπάρχουν κοινωνίες σφηκών αλλά και μοναχικές σφήκες και δεν κάνουν πάντα φωλιές αλλά χρησιμοποιούν και φωλιές άλλων. Συνεργάζονται με άλλα αρπακτικά έντομα και χρησιμοποιούν τον ιστό της αράχνης. Οι βασίλισσες τους( στα είδη που έχουν βασίλισσες ) είναι κατάλοιπο σε σχέση με τις μέλισσες ( έχουν μόνο ρόλο θηλυκού) και είναι κυνηγοί και τα 2 φύλλα και δεν υπάρχουν εργάτριες. Η πιό συνήθης πρακτική τους είναι να σκοτώνουν, ακόμα και τη βασίλισσα στην αντικατάστασή της ή να στειρώνουν τις θήλεις των αποικιών.
Η σφήκα είναι εντελώς άλλο αρπακτικό έντομο και είναι παντελώς «ανιστόρητο» να τη συσχετίζουμε με τη δημιουργική ειρηνική μέλισσα…
ΑΛΛΗΓΟΡΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Τα κριτήρια των ανθρώπων τόσο καλύτερα γίνονται από τα κριτήρια των μελισσών, όσο γίνονται πιο ειρηνικά δημιουργικά από τις μέλισσες , πάντα με προϋπόθεση της μη ανοχής τυχόν όποιων λοιπών μη ωφέλιμων κριτηρίων …άλλων επιθετικών εντόμων!
Η γόνιμη μελισσοφιλία των ανθρώπων