ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΑΝΑΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΜΕΣΑΙΑΣ ΤΑΞΗΣ , ΩΣ ΚΥΡΙΟΣ ΜΟΧΛΟΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Είναι γεγονός ότι την εποχή κυρίως του μεσοπολέμου 1920-1940 άνθησε και αναπτύχθηκε σημαντικά η μεσαία τάξη στην Φλώρινα, αφενός λόγω μετακίνησης αστών από το Μοναστήρι-Γευγελή-Κρούσσοβο καθώς επίσης από την Κορυτσά και τη Β.Ηπειρο, ενισχυτικά των ήδη οικοδόμων στα Αρβανιτοχώρια , αφετέρου προσφύγων από τη Μ.Ασία και τον Πόντο, σε συνδυασμό με τις μετέπειτα θερινές επισκέψεις Θεσσαλονικέων (κυρίως Μοναστηριωτών )κι άλλων αστών και την τότε σημαντική φλωριναία παλιννόστηση από το εξωτερικό.
Όλα αυτά προσέδωσαν στη Φλώρινα μια εξαιρετική ανάπτυξη του πνεύματος, των τεχνών και των γραμμάτων, παράλληλα με την οικονομική άνθηση και την ευμάρεια, που στάθηκαν ικανά να προσπεράσει η Φλώρινα την εποχή του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, αφενός με μεγαλύτερη άνεση, αφετέρου με τις λιγότερες δυνατές απώλειες, αφού ακόμα και διαρκούσης της διπλής Κατοχής Γερμανών και Βουλγάρων η πολιτιστική δραστηριότητα αυξανόταν, με πρύτανη Σύλλογο τον ιστορικό τοπικό Αριστοτέλη, έτος ιδρύσεως 1941, σήμερα δε να αριθμεί όλη η ΠΕ Φλώρινας πολύ πάνω από 60-70 συλλόγους, πλην τώρα πια, χωρίς τοπική μεσαία τάξη.
Είναι αλήθεια όμως ότι από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά άρχισε η αντίστροφη πορεία, για τους γνωστούς μεταπολεμικούς λόγους και για γενικότερους οικονομικούς και λοιπούς λόγους της χώρας , με αποτέλεσμα την αστυφιλία, την ξανά μετανάστευση και την ερήμωση του αστικού ιστού και της υπαίθρου, προς συνεχή χαρά των ξένων «αλυσίδων» επιχειρήσεων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο οι ετήσιες ναυπηγήσεις στο Σκαραμαγκά (που δεν γίνονται τώρα πια από τους «κακούς» έλληνες καραβοκύρηδες) θα έφταναν σήμερα τα 4 τρις ευρώ, κονιορτοποιώντας το λογιστικό 340 δις ευρώ του ελληνικού χρέους.
Ανάλογων αιτιών είναι η ελληνική αποβιομηχάνιση από αυτή της πρωτογενούς μεταποίησης (κλωστήρια κλπ) μέχρι και της λοιπής τοπικής βιομηχανίας σε ηλεκτρικά σκεύη , ακόμα και σε πυρίμαχους σωλήνες κλπ κλπ. Αυτό ήταν το γενικότερο κλίμα.
Χαριστική βολή στην αγροτική οικονομία και την τοπική μεσαία τάξη έδωσε η γνωστή αλόγιστη πολιτική των διορισμών στο δημόσιο με δανεικά και των «πολυόροφων» επιδοτούμενων αγρών , που επέτεινε αφενός την αστυφιλία( αφού η αφρόκρεμα των χωριών μετακινούνταν στην πόλη, λόγω διορισμού των στο δημόσιο και τις ΔΕΚΟ με δανεικά ομόλογα, που ήρθε η στιγμή της πληρωμής τους με τα σημερινά μνημόνια) .
Σε όλο το διάστημα τη μεταπολίτευσης στην Φλώρινα και ειδικά μετά το 1980, όπως και σε κάθε περιοχή της χώρας , διοικήθηκε από απίθανες διαχειριστικές λογικές , με παντελή απουσία γνώσεων ούτε καν οικονομικής διαχείρισης ετοίμων και δανεικών, με αποτέλεσμα αφενός να έχουμε 50 χιλιάδες κατοίκους στην ΠΕ Φλώρινας σε χείριστη οικονομική κατάσταση, αφετέρου 400 χιλιάδες διασπορά στο εξωτερικό , στα αστικά κέντρα και όπου γης, πλείστους των οποίων παραπονούμενοι συμπατριώτες.
Κι αυτά σε μια ΠΕ Φλώρινας που έπρεπε να είναι και τετραπέρατη και παντοδύναμη και πρωτεύουσας κουλτούρας ανάπτυξης στο Πανελλήνιο και γιατί όχι, στην Υφήλιο.
Σήμερα δε συνεχίζει η ίδια λογική να ενισχύσουμε την παρουσία μας στα στέρφα πια κέντρα των Αθηνών ( των πάλαι ποτέ χρισμάτων και των βυσμάτων) που σήμερα εξ ανάγκης απομυζούν αντί να δίνουν, μήπως και περιμαζέψουμε καμιά σταγόνα, πριν πέσει στο έδαφος.
Δεν είναι τώρα η λύση , ακριβώς διότι δεν ήταν και τότε και ποτέ λύση.
Λύση και στόχος πάντοτε ήταν η ανάπτυξη της δικής μας παραγωγικής βάσης, των δικών μας δυνατοτήτων και των προοπτικών.
Και δεν μιλαει κανείς μόνο για τον λιγνίτη, για τα επόμενα δηλαδή 50 χρόνια τώρα πια , βαριά βαριά.
Που κι αυτός θα έπρεπε να αποτελούσε πεδίο μείζονος στρατηγικής και διαπραγμάτευσης ολικού τύπου της ΠΕ Φλώρινας και μάλιστα εφ όλης της τοπικής ύλης ανάπτυξης, που να περιλαμβάνει οδικές και λοιπές στρατηγικές υποδομές στην ΠΕ Φλώρινας, που θα είχαν τελειώσει και ήδη θα λειτουργούσαν. Αντί να προσκυνάει η τοπική κοινωνία το κάρβουνο, θα έπρεπε ήδη να το είχε εντάξει στην ατμομηχανή ανάπτυξής της.
Ας σκεφτούμε ότι ενώ εμείς τρώμε κατά πρόσωπο όλο το κάρβουνο και παίρνουμε μόνο 1 τοπικό πόρο ετησίως (κι αυτόν στα χαρτιά, φυλάμε και τσίλιες μην έρθει το φθηνό ρεύμα) μόνο οι 50 καλοί γουναράδες της Καστοριάς παράγουν 16 τοπικούς πόρους σαν το δικό μας και χωρίς κάρβουνο.
Ούτε μόνο για την (πάντοτε μετακλητή άλλωστε) παραμονή και έλευση υπηρεσιών, όπως στρατού και σχολών , που βελτιώνουν τις προοπτικές τοπικής επιχειρηματικότητας.
Κι εκεί ακόμα αφήσαμε να μας φύγουν Σχολές, Τράπεζα Ελλάδος, Συνοριοφυλακή κλπ , χωρίς καμιά τοπική αντιπρόταση πχ : ανάθεση και καθηκόντων τουριστικής αστυνομίας συνόρων , ακόμα και ξεναγικού τύπου…
Το κύριο ζητούμενο ήταν πάντα το σύνολο των δυνατοτήτων του πρωτογενή τομέα , της μεταποίησης και του τουρισμού κάθε είδους που παρέχει ευκαιρίες, μαζί με τις λοιπές ιδιαιτερότητες της περιοχής:
- Αριστο υπέδαφος , κάτω από του κουφού την πόρτα(πάντοτε την παίρναν και φεύγαν)
- Εξαιρετική ποικιλλομορφία εδάφους, δίπλα στου τυφλού τη βίλα.
- Εξαιρετική γεωγραφική θέση, με συνεχώς βελτιούμενη πρόσβαση.
- 6 λίμνες, αρμοδιότητας Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας
- 50 χιλιάδες τοπικοί κάτοικοι με 400 χιλιάδες ανάπτυξη διασποράς, όπου γης
-5 μήνες χειμώνας , με μπόλικο χιόνι -χρυσάφι
-Πλούσιος υδροφόρος ορίζων, αρδεύσιμος επί ματαίω.
- Αριστης ποιότητας βοσκότοποι-ζωοτροφές , πλην χωρίς ζωϊκό κεφάλαιο.
-Πλούσια ήμερη και άγρια χλωρίδα και πανίδα
- Γνωστά προϊόντα- σφραγίδα περιοχής και έτερα δυνάμενα.
- Αριστο κλίμα και υποδομές αθλητισμού και πολιτισμού.
Βεβαίως , οι δυνατότητες για ανάπτυξη εξαρχής μιας ικανής μεσαίας τάξης δεν υπάρχουν πια με τοπικά κεφάλαια τουλάχιστον, που σημαίνει χρειάζεται εισροή και μόχλευση νέων κεφαλαίων, ομού μετά της παλιννόστησης ημετέρων.
Οι δυνατότητες επίσης κρατικής αρωγής είναι πια περιορισμένες, εκτός του ότι δεν είναι και της μόδας η ιδιωτικού τύπου ανάπτυξη και δεν επιδιώκεται ούτε η καν η τεχνογνωσία προς τούτο.
«Η αστικού τύπου ανάπτυξη ανήκει πια εις το προηγούμενο στάδιο»,κατά τας γνωστάς
κοσμοθεωρίας.
Τα περιθώρια που δίνουν οι διάφοροι αναπτυξιακοί νόμοι είναι επίσης περιορισμένα, διότι δεν υπάρχει η ίδια συμμετοχή και οι τρόποι εύρεσής της.
Στα παραπάνω προστίθεται το κόστος απόστασης από το κέντρο, ο μεγάλου μήκους χειμώνας, τα αυξημένα κόστη καυσίμων και η έλλειψη τοπικής τεχνογνωσίας- εμπειρίας από τις συνεχείς αποεπενδύσεις.
Από την άλλη τα περιθώρια διεκδίκησης είναι λίγα, παρά του μη έχοντος κράτους. Χαρακτηριστικά:
« Και να δείρωμεν τους Υπευθύνους εις τας Αθήνας ολίγα θα εισπράξωμεν, πόσο μάλλον ίνα ημείς δημιουργήσωμεν και τοπική κάστα μεσαίας τάξης, τη στιγμή που προέχουσιν οι στηρίξεις των πλέον αδυναμοτέρων τάξεων», Αμ πως!
Τα παραπάνω αποτρέπουν τον συνήθη «διαχειρισμό των ετοίμων» να μπεί στη λογική της ανάπτυξης ,με δημιουργία τοπικής μεσαίας τάξης, που θα πρωτοστατήσει στην παραγωγή, δημιουργία και την πώληση των προϊόντων, υπηρεσιών και της ίδιας της περιοχής μας.
Οσο όμως αποτρέπονται οι συνήθεις λύσεις τόσο πρέπει να επιβάλλονται οι ασυνήθεις, στην ώρα τους. Και μάλιστα τροχιοδεικτικά και πιλοτικά στην περιοχή μας.
Τα νέα δεδομένα είναι ότι μόνο η εξειδικευμένη ηλεκτρονική εργασία των «ρομπότς-μηχανών δούλων» πρέπει να απελευθερώνει τους «αστούς ιδιοκτήτες τους» , ώστε ακόμα και η έννοια της μεσαίας τάξης να κατέβει χαμηλά εισοδηματικά , με κριτήριο την γνώση, την τεχνογνωσία και την επιχειρηματικότητα , που θα συνδυάζει πια την φύση, την μετεξέλιξη της κοινή εργασίας και το νέου τύπου διασπαρμένο κεφάλαιο.
Η πολιτική, ανώτερος συντελεστής παραγωγής που οργανώνει τους άλλους 4 , πρέπει να έχει ακόμα μεγαλύτερη γνώση και τεχνογνωσία καθοδήγησης για τη δημιουργία της νέας μεσαίας τάξης, που όλο και θα διευρύνεται προς τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα.
Η κοινωνία αποβάλλει σιγά σιγά και σταθερά τα απολιθώματα της γραφειοκρατίας του διαχειριστικού βυθού (βυθόψαρα –βυθοκυνηγοί καρχαρίες) και οδηγεί πια στο τρίτο κύμα, τη νέα ηλεκτρονική κοινωνία του αφρού (δια των ελεύθερων ηλεκτρονικών σκαφών-δελφινιών), τα σύγχρονα ηλεκτρονικά σκάφη και τους ναυηγήτορες - κυβερνήτες τους (navigators )!
Το παρόν γράφεται όχι ως πρόταση, διότι θα είναι ανεφάρμοστη δια του κοινού ανειδίκευτου διαχειρισμού όλων των τάσεων και των αποχρώσεων στην χώρα μας, που βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο απομυθοποίησης, μαζί με διάφορα ιστορικά απολιθώματα, μυθοποιημένα από την χρόνια
αδοκιμασία.
Γράφεται ως στόχος και ως ζητούμενο και ως διακήρυξη της δέουσας δράσης με γνώση , μετρήσεις και λύσεις στην πράξη , αυτής που έρχεται και ανατρέπει δεδομένα, στάσεις και αξιολογήσεις και προοπτικές. Στην μετά μύθων και τοπική εποχή.
Τα παιδιά μας θέλουν ένα καλύτερο μέλλον και πρέπει να δημιουργηθεί , στην ώρα του!!!
Ο «χειρούργος» οικονομολόγος
ΥΓ: Αφορμή για το timing της παρούσας μια ιστορική τοπική έρευνα για τη μεσαία τάξη την περίοδο του μεσοπολέμου στη Φλώρινα 1920-1940 σε άλλο τοπικό μας ιστολόγιο, από τον φλωρινιώτη λαϊκό ερευνητή κ. Δημήτρη Μεκάση! Συγχαρητήρια για το πόνημα Δημήτρη!