Οικολογικό έγκλημα στην Καστοριά από… οικολόγους

Το καλοκαίρι του 2010 μια ομάδα ακτιβιστών του οικολογικού χώρου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχών, θεωρώντας ότι προβαίνουν σε μια πράξη δικαιοσύνης, συνέβαλαν στην πρόκληση ενός μεγάλου οικολογικού εγκλήματος.

Σε μια καταδρομικού τύπου επιχείρηση, η ομάδα των αγνώστων, πήγε νύχτα σε κάποιο από τα εκτροφεία γουνοφόρων ζώων στην περιοχή της Καστοριάς και απελευθέρωσε πάνω από 50.000 αμερικανικά μινγκ που σκόρπισαν «άναρχα» στις γύρω περιοχές, εισβάλλοντας για πρώτη φορά σε ένα ολότελα ξένο γι΄ αυτά περιβάλλον.

Μέτα την απελευθέρωσή τους, τα ζώα (Neovison vison), άρχισαν τις πρώτες ημέρες, να δημιουργούν ενδιαιτήματα κατ΄ άτομα η σε αγέλες, ψάχνοντας αμέσως χώρους και τρόπους για να τραφούν στους παρακείμενους οικισμούς , με αποτέλεσμα να σημειωθούν δεκάδες επιθέσεις σε οικόσιτα και εκτρεφόμενα ζώα.

Οι αναφορές και οι καταγγελίες ήταν στην αρχή για τους παρακείμενους της Καστοριάς, οικισμούς (Χιλιοδένδρου ,Αυγής ,Υψηλού, Πεντάβρυσου ) και σε ελάχιστες ήμερες, εντός της πόλεως και έως τους πρόποδες του Γράμμου ( στα χωριά Κοτύλη , Κυψέλη και Πεύκο ) αλλά και στον αντίθετο άξονα του Νομού Καστοριάς προς το Βίτσι, (Κορέστεια, Γάβρος , Μακροχώρι , Δενδροχώρι και Αλβανικά σύνορα ) .

Τα ζώα που δέχθηκαν τις περισσότερες επιθέσεις ήταν πουλερικά και κουνέλια σε μεγάλους αριθμούς σε ποσοστό από 50% μέχρι 100% ανά μονάδα .Βεβαία οι επιθέσεις δεν περιορίστηκαν σε ένα είδος άλλα και σε είδη αρκετά μεγαλύτερα σε σωματοδομή και βάρος από τα μινγκ , όπως μικρά αμνοερίφια και ζώα συντροφιάς, ενώ καταγράφηκαν και επιθέσεις σε ανθρώπους στην προσπάθειά τους να απομακρύνουν τους ανεπιθύμητους εισβολείς.

Από τις ενδείξεις και τις πληροφορίες που έχουμε μέχρι σήμερα φαίνεται ότι το είδος, μέσα σε βραχύ διάστημα, επεκτάθηκε και αναφέρθηκε η παρουσία του μέχρι και την Πρέσπα (και τις λίμνες Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα), αλλά και την Ηγουμενίτσα νοτιότερα!..

Το πρόβλημα της βιοποικιλότητας

Ο Περιβαλλοντολόγος Νίκος Παναγιωτόπουλος, στενός συνεργάτης του«Αρκτούρου» επισημαίνει, ότι: «Το αμερικάνικο μινγκ ως εισβολέας στο ευρωπαϊκό φυσικό περιβάλλον δεν έχει φυσικούς θηρευτές που να ελέγχουν τον πληθυσμό του ενώ, ως είδος που βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις του τροφικού πλέγματος των οικοσυστημάτων όπου ζει, (παραποτάμια και λιμναία) επηρεάζει τους πληθυσμούς άλλων ζώων».

Το πρόβλημα, όπως προσθέτει, άρχισε να εμφανίζεται τη δεκαετία του 1980 όταν εξαπλώνονταν σταδιακά τα εκτροφεία αμερικάνικων μινγκ στην Ευρώπη. «Σύμφωνα με μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί ιδιαίτερα σε χώρες της βόρειας και δυτικής Ευρώπης, οι άμεσες και έμμεσες συνέπειες σε πληθυσμούς αμφιβίων, σε αποικίες πουλιών (θαλασσοπούλια, γλαρόνια, στρουθιόμορφα κ.ά.) και θηλαστικά είναισοβαρότατες» σχολιάζει ο ίδιος. Και παρατηρεί πως, έχουν επίσης, αναφερθεί σοβαρές περιπτώσεις ανταγωνισμού του ξενικού αυτού είδους με τοπικά είδη, κάποια από τα οποία είναι προστατευόμενα (βίδρα). Επιπλέον, έχουν αναφερθεί περιπτώσειςσοβαρών αρνητικών συνεπειών σε οικονομικές δραστηριότητες εκεί όπου διέφυγαν ή απελευθερώθηκαν αμερικάνικα μινγκ (ιχθυοτροφεία κ.λπ).

Με σχετική έκπληξη πληροφορούμαστε, ότι στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις απελευθέρωσης ή διαφυγής ζώων που καλλιεργούνταν σε εκτροφεία. Παλιότερα είχαν διαφύγει ή αφεθεί ελεύθεροι μυοκάστορες (Myocastorcoypu),είδος της Νοτίου Αμερικής, οι οποίοι σταδιακά επεκτάθηκαν και εγκαταστάθηκαν σε πολλές περιοχές κατά μήκος των ποταμών αλλά και σε λίμνες της Μακεδονίας όπως στην Καστοριά . Ιδιαίτερα στο δέλτα Αξιού υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος πληθυσμός που συχνά εισβάλλει στις καλλιέργειες ρυζιού προκαλώντας υπολογίσιμες καταστροφές. Αναλόγως, έχουν διαφύγει στο ελληνικό φυσικό περιβάλλον βάτραχοι της Νοτίου Αμερικής που καλλιεργούνταν για το κρέας τους (bullfrogs),νεροχελώνες κ.ά εξωτικά είδη…

Η υφιστάμενη κατάσταση

Πως έχουν σήμερα τα πράγματα; Ο κ. Παναγιωτόπουλος, εμφανίζεται ιδιαίτερα ανήσυχος. «Ύστερα από μια πενταετία οι πληθυσμοί τους, δεν ξέρουμε σε τι αριθμό αναλογούν όπως δεν γνωρίζουμε και που δημιουργήθηκαν ενδιαιτήματα του είδους … και φυσικά την πραγματική περιβαλλοντική υποβάθμιση που έχουν επιφέρει στις περιοχές που έχουν αποικήσει και δραστηριοποιούνται», λέει δυσοίωνα.

Αυτό που γνωρίζει πάντως από προσωπικές του έρευνες καθώς και καταγεγραμμένες αναφορές πολιτών, είναι ότι:

Α) Έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον τέταρτη (4η) αναπαραγωγή με αποτέλεσμα το είδος να έχει αφομοιωθεί στον βιότοπο επιλογής του και οι απόγονοι να είναι ανθεκτικότεροι των προγόνων τους .

Β) Στους υγροτόπους της περιοχής ( Λίμνες, Ποτάμια, Ρέματα ) έχουν ανταγωνιστεί και απομακρύνει αυτόχθονες πληθυσμούς, ως εισβάλον είδος και κυριότερα την Βίδρα (loutra- loutra) που είναι απειλούμενο είδος με περιορισμένο αριθμό ατόμων και βιοτόπων.

Γ)Διαπιστώθηκαν αυξητικά, μετακινήσεις και μειώσεις των πληθυσμών ( βουβόκυκνοι, λόγου χάρη – Cygnus olo- έως 60% ) της ορνιθοπανίδας στην λίμνη Καστοριάς και σε είδη παγκοσμίως μοναδικά, όπως η Λαγγόνα (Phalacrocorax pygmaeus ) ή απειλούμενα που διαχείμαζαν άλλα και αναπαράγονταν στην περιοχή της λίμνης . Εδώ να τονίσουμε ότι η Λίμνη Καστοριάς έχει ειδικό καθεστώς προστασίας και ανήκει στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000 καταχωρημένη με τον κωδικό GR 1320001.

Δ) Παρουσιάστηκαν σημαντικά προβλήματα στην τοπική κοινωνία με ανταγωνισμό σε επαγγελματικές η ερασιτεχνικές δραστηριότητες όπως ψάρεμα και εκτροφή ζώων.

Τι έκανε η επιστημονική κοινότητα και πως αντιμετωπίστηκε από τοπικούς φορείς.

Προ καιρού, προβλέποντας την διάσταση του προβλήματος, μια ομάδα επιστημόνων, (Βιολόγων , περιβαλλοντολόγων και Ζωολόγων) με επικεφαλή τον Dr. Καζαντζίδη Σάββα ερευνητή από το ΕΘΙΑΓΕ, κατέθεσε σχετική ερευνητικήπρόταση με βασικό σκοπό, τη συστηματική και πρωτογενή συλλογή δεδομένων για την παρουσία των άγριων μινγκ στην ευρύτερη περιοχή της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς, την επείγουσα αξιολόγηση της κατάστασης του πληθυσμού καθώς και την διερεύνηση των δυνατοτήτων για την διαχείριση και τη συλλογή τους. 

Απώτερος στόχος, η εκπόνηση ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης ώστε αφενός να περιοριστούν τα φαινόμενα διαφυγής αμερικάνικων μινγκ στην ελληνική ύπαιθρο και αφετέρου, στην περίπτωση που αυτό ξανασυμβεί να έχουν οι αρμόδιες υπηρεσίες και οι φορείς που ασχολούνται με το θέμα ή επηρεάζονται από αυτό, τα κατάλληλα εργαλεία προκειμένου να περιοριστούν οι αρνητικές συνέπειες.

Δυστυχώς, όμως, ο καιρός περνά και οι υπηρεσίες φαίνεται πως συνεχίζουν τοναδιατάρακτο ύπνο τους…

πηγη : fouit.gr