Όταν ο Αριστοτέλης συνάντησε τον Αριστοφάνη...
Φίλες και φίλοι, αγαπημένοι μας γονείς, παιδιά και φίλοι του Αριστοτέλη.
Συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ, για να απολαύσουμε τη μεγάλη συνάντηση του Αριστοτέλη με τον Αριστοφάνη.
Άραγε, συναντήθηκαν ποτέ στο παρελθόν;
Υπάρχει μία υπόθεση από κάποιους ιστορικούς, ότι όχι μόνο αυτοί οι δύο μεγάλοι άνδρες της αρχαιότητας συναντήθηκαν αλλά και ότι συνεφώνησαν μεταξύ τους να σατιρίζουν τον Πλάτωνα ασκώντας κριτική, ο καθένας από τη δική του σκοπιά κατά της Πολιτείας του.
Εμείς, λοιπόν, οι μικρότεροι Αριστοτελικοί, μέσα από τα έργα του Αριστοφάνη θέλουμε με τον τρόπο μας να σατιρίσουμε κυρίως τον πόλεμο, όπως ακριβώς μας δίδαξε ο Αριστοφάνης.
Ποιος, όμως είναι άραγε ο Αριστοφάνης;
Ο Αριστοφάνης, ήταν γιος του Φιλίππου από τον δήμο Κυδαθήναιον, ήταν Αθηναίος σατιρικός ποιητής του 5ου αιώνα. Ο Αριστοφάνης είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της περιόδου της αρχαίας αθηναϊκής κωμωδίας που χαρακτηρίζεται ως «αρχαία κωμωδία» και ο μοναδικός, του οποίου σώζονται ακέραια έργα. Κατά τον 5ο αιώνα π.Χ., συνέγραψε 46 κωμωδίες. Από αυτές σώζονται έντεκα ακέραιες, ενώ παραδίδονται 924 αποσπάσματα.
Διαθέτουμε ελάχιστες, ανεξάρτητες πληροφορίες για τη ζωή του και, συχνά, στοιχεία για τη βιογραφία του, αντλούνται από τις ίδιες τις κωμωδίες του, και πρέπει γι' αυτό να αντιμετωπίζονται με μεγάλη επιφυλακτικότητα.
Έζησε στην Αθήνα και μεγάλωσε τα χρόνια, που ξεκίνησε για την Αθήνα και τους κατοίκους της, μία εποχή ειρήνης και άνθησης, κατά την οποία στην πολιτική ζωή κυριαρχούσε η προσωπικότητα του Περικλή και η οποία διήρκεσε μέχρι την έναρξη του τριακονταετούς πελοποννησιακού πολέμου το 431 π.Χ.
Νυμφεύτηκε νωρίς κι απέκτησε τρεις γιους, τον Φίλιππο, τον Νικόστρατο και τον Αραρότα. Ο τελευταίος ήταν κι αυτός κωμικός ποιητής.
Έλαβε συνολικά, 10 μεγάλα πρώτα βραβεία σε σχετικούς θεατρικούς διαγωνισμούς. Από τα έργα του φαίνεται πως είχε εξαιρετική μόρφωση, γενική και ειδική. Εκτός από την καθολική μόρφωση, που η Αθήνα του Περικλή έδινε στους νέους, γνώριζε άριστα τα έργα των προηγούμενων ποιητών και φρόντισε να τελειοποιηθεί στη σκηνική τέχνη. Ήταν πνευματώδης ευφυολόγος, χιουμορίστας και με περίσσεια τόλμη καυτηρίαζε, προπάντων τους δημαγωγούς, τους σοφιστές και τον Δήμο Αθήνας.
Οι Σωζόμενες Κωμωδίες είναι οι Αχαρνής, Ιππείς, Νεφέλες, Σφήκες, Ειρήνη, Όρνιθες, Λυσιστράτη, Θεσμοφοριάζουσες, Βάτραχοι, Εκκλησιάζουσες και Πλούτος.
Αποσπασματικά Σωζόμενες Κωμωδίες είναι οι Δαιταλείς, Βαβυλώνιοι, Γεωργοί, Ολκάδες, Προάγων, Αμφιάραος, Πλούτος α', Γηρυτάδης, Κώκαλος και Αιολοσίκων β'.
Τα έργα του Αριστοφάνη είχαν σημαντική επίδραση σε μεταγενέστερους συγγραφείς, ιδιαίτερα σε Άγγλους σατιρικούς του 17ου και 18ου αιώνα.
Αγαπημένοι μας γονείς και παππούδες,
Σας ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη που μας δείξατε για δεύτερη χρονιά. Ελπίζουμε, οι κόποι όλων μας να έφεραν και να συνεχίσουν να φέρνουν καρπούς. Τα παιδιά μας είναι το μέλλον μας. Μέσα από την τέχνη, αντιστεκόμαστε. Αντιστεκόμαστε στα δεινά που περνούμε ως έθνος. Δεν είναι η πρώτη φορά. Είμαστε μαθημένοι θα έλεγε κανείς. Ώρες, ώρες αναρωτιέμαι γιατί; Γιατί πάντα οι Έλληνες. Ασφαλώς, και δε φταίνε πάντα οι άλλοι. Έχουμε κι εμείς μερίδιο ευθύνης. Η ιστορία μας αυτό δείχνει. Αλλά το γεγονός ότι εμείς νιώθουμε υπερήφανοι για όλα όσα έχουν ανακαλύψει, καταγράψει και προωθήσει «οι αρχαίοι ημών πρόγονοι» είναι και αυτό που μας βάζει συνέχεια στο στόχαστρο των άλλων.
Η επιλογή του Αριστοφάνη δεν ήταν καθόλου τυχαία. Πέρα από όνειρο ζωής, μέσα από τα κωμικά του στοιχεία μας διδάσκει όλους πολλά. Πάντα επίκαιρος, καυτηριάζει τα κακώς κείμενα των πολιτικών. Βαθιά αντιπολεμικός, λες και είναι σύγχρονός μας.
Δε θα σας κουράσω άλλο.
Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς τους χορηγούς μας, Θεοδώρα Κοσμάτου και Κώστα Τρύφων για την ηχητική κάλυψη, τον Τάκη Καπουλίτσα για τα εφέ και τον πάντα στο πλευρό μας Βασίλη Παπαγιάννη, που μας προσφέρει απλόχερα κοστούμια, βιβλία και ό,τι άλλο νομίζει ότι βοηθά στην υλοποίηση των δράσεων των Παιδικών Δημιουργικών Εργαστηρίων του Φ.Σ.Φ. «ΟΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ».
Ευχαριστώ επίσης, την Κέλλυ Παπαηλιού, υπεύθυνη της λειτουργίας όλων των εργαστηρίων μας και την Ελίνα Παπαδοπούλου, υπεύθυνη του τμήματος της Μουσικοκινητικής σε συνεργασία με τον Γιάννη Πολίτη. Το Φίλιππο Σίντο για την Κατασκευούπολη και τη Μαρία Πετκάνη που εκτός από τη διδασκαλία στις κατασκευές επιμελήθηκε και τα κοστούμια της παράστασης.
Ευχαριστώ και τον Γιώργο Ψωμαδάκη, που ήταν μαζί μας από πέρσι αλλά για προσωπικούς λόγους αποχώρησε.
Τέλος, τα λόγια είναι περιττά για τον Αργύρη Ρήμο. Έναν καλλιτέχνη που αγαπά όλες τις μορφές της τέχνης, αλλά πρωτίστως αγαπά τα παιδιά, τον Αριστοτέλη και τη Φλώρινα. Θα μείνετε άναυδοι με τα σκηνικά.
ΔΙΑΝΟΜΗ: Ξένια Καϊμάρα – Κέλλυ Παπαηλιού
ΔΙΑΣΚΕΥΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ (από διασκευασμένα έργα της Σοφίας Ζαραμπούκα)
Ξένια Καϊμάρα – Κέλλυ Παπαηλιού – Αργύρης Ρήμος
ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ: Αργύρης Ρήμος
ΕΝΔΥΜΑΤΟΛΟΓΟΙ: Μαρία Πετκάνη – Ξένια Καϊμάρα
ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΙ: Η φωτογραφική ομάδα του Φ.Σ.Φ. «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ»
ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νικόλας Καρναμπατίδης
ΦΩΤΙΣΜΟΣ: Ντάνης Παπουτσίδης
ΗΧΟΛΗΨΙΑ: Θεοδώρα Κοσμάτου – Κώστας Τρύφων (Τ.Τ Sounds and Lights)
ΜΟΥΣΙΚΟΥΠΟΛΗ: Ελίνα Παπαδοπούλου – Ιωάννης Πολίτης – Κέλλυ Παπαηλιού
ΚΑΤΑΣΚΕΥΟΥΠΟΛΗ: Μαρία Πετκάνη – Φίλιππος Σίντος – Κέλλυ Παπαηλιού
ΘΕΑΤΡΟΥΠΟΛΗ: Ξένια Καϊμάρα – Κέλλυ Παπαηλιού – Αργύρης Ρήμος
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ – ΒΟΗΘΟΙ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΩΝ παιδιά της παιδαγωγικής σχολής που κάνουν την πρακτική τους: Ολυμπία Κρούλη, Μαρία Μαγκούτα, Μαρία Καψή, Αναστασία Θανάσαινα, Ευγενία - Κορίνα Περδίκη, Ελένη - Μαρία Τσεμπέζη, Χρήστος Μεγαρίτης.
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ξένια Καϊμάρα – Κέλλυ Παπαηλιού – Αργύρης Ρήμος
Τώρα θα καλέσω την Κέλλυ και την Ελίνα να μας πουν δύο λόγια σχετικά με το θεατρικό παιχνίδι και τη μουσικοκινητική, ως παιδαγωγοί.
Κέλλυ: Αγαπητοί γονείς, συγγενείς και φίλοι καλησπέρα και από εμάς. Ίσως λίγο νωρίτερα απ΄ ότι θα θέλαμε και περιμέναμε, είμαστε εδώ σήμερα και σας αποχαιρετούμε και για φέτος. Τα παιδικά δειλά χαμόγελα που στην αρχή μας υποδέχτηκαν, τα είδαμε να εξελίσσονται σε ζεστές και γεμάτες αγάπη αγκαλιές. Παρέα στην «Κατασκευούπολη» φτιάξαμε έναν δικό μας κόσμο, μπήκαμε μέσα και ζήσαμε τις δικές μας ιστορίες. Ακόμη, στην παρέα των θεατρικών μας εργαστηρίων, αναλαμβάνοντας κάθε φορά διαφορετικούς ρόλους, μεταμφιεζόμενοι σε χαρακτήρες, πρόσωπα και αντικείμενα της φαντασίας μας, γνωρίσαμε ο ένας τον άλλον, γίναμε φίλοι, χαρήκαμε, στεναχωρηθήκαμε και όλοι μαζί γίναμε μια μεγάλη ομάδα.
Ελίνα: Από την πλευρά της «Μουσικούπολης», ξεκινήσαμε με δειλά βήματα, μαθαίνοντας τραγούδια και ρυθμό, παίζοντας ομαδικά, μουσικά και κινητικά παιχνίδια. Μέσα από γέλια, εντάσεις και ευχάριστες στιγμές, όλοι μαζί καταφέραμε να γίνουμε μια μεγάλη αγκαλιά. Οι διαφορετικές προσωπικότητες και απόψεις των παιδιών, συνέβαλαν στην εξέλιξη των δραστηριοτήτων μας, με γνώμονα το χορό, την κίνηση και τη μουσική. Έτσι, δημιουργώντας νέα, δικά μας παιχνίδια, διασκεδάσαμε, παίξαμε και μάθαμε, τόσο τα ίδια τα παιδιά, όσο κι εμείς από αυτά.
Κέλλυ: Παρακολουθώντας, στην συνέχεια, την παράσταση που τα παιδιά σας έχουν ετοιμάσει, να έχετε κατά νου πως για τα παιδιά είναι ένα μεγάλο βήμα που απαιτεί πολύ θάρρος. Να έχετε, επίσης, στο νου σας ότι, για να καταφέρουν να σας παρουσιάσουν αυτό το θέαμα σήμερα, δούλεψαν πολύ και με μεγάλη υπομονή και επιμονή. Αυτό που κέρδισαν, όμως, δεν θα μπορέσετε να το δείτε. Το είδαμε εμείς στα παρασκήνια και ομολογώ πως μας χαροποίησε ιδιαίτερα, όταν τα παιδιά, αγωνιώντας να ντύσουν και να φροντίσουν τα κοστούμια των φίλων τους για να είναι όμορφοι στην σκηνή, προσπαθούσαν να υπενθυμίσουν ο ένας τα λόγια του στον άλλο. Ο σεβασμός, το ενδιαφέρον και η αγάπη είναι μερικά από τα συναισθήματα που τα παιδιά κέρδισαν και τα βοήθησαν να αναπτύξουν την συνεργασία μεταξύ τους. Γι΄ αυτό θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε, πρώτα απ΄ όλα εσάς τους γονείς που μας εμπιστευτήκατε για δεύτερη συνεχή χρονιά τα παιδιά σας, προσθέτοντας και νέα μέλη στην ομάδα μας και μας δώσατε την ευκαιρία να εργαστούμε όλοι μαζί για το αποψινό αποτέλεσμα. Ύστερα, αξίζει να ευχαριστήσουμε θερμά το σύλλογο για την στήριξή του στην όλη προσπάθεια της δημιουργίας και λειτουργίας των εκπαιδευτικών μας εργαστηρίων.
Ελίνα: Ένα μεγάλο «ευχαριστώ» στην υποστηρίκτρια μας, Ξένια Καιμάρα, που μας επέλεξε να βρισκόμαστε στην εκπαιδευτική ομάδα του «Αριστοτέλη», δίνοντάς μας την ευκαιρία να ξεκινήσουμε τα πρώτα μας βήματα σχετικά με το αντικείμενο που αγαπάμε και με την ενεργή συμμετοχή της να μας ωθεί για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Τέλος, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους τους συνεργάτες των εργαστηρίων για την εκπαιδευτική τους δραστηριότητα, που ολόκληρη τη σχολική χρονιά συνεργαστήκαμε αρμονικά και το ενδιαφέρον και η προσοχή μας να είναι στραμμένα στα παιδιά, αλλά και τους φοιτητές και τις φοιτήτριες από την διευρυμένη πρακτική άσκηση, οι οποίοι συνέβαλλαν σημαντικά, τόσο κατά την διάρκεια των μηνών, όσο και στις πυρετώδης διαδικασίες για τις πρόβες της σημερινής μας παράστασης.
Ευχαριστούμε πολύ και καλή σας διασκέδαση.
ΕΙΡΗΝΗ
Η κωμωδία «Ειρήνη» παρουσιάστηκε το 421 π.Χ. στα Μεγάλα Διονύσια Διόνυσο. Ο συγγραφέας παρουσιάζει τις καταστροφικές επιπτώσεις του πελοποννησιακού πολέμου στους αγρότες, οι οποίοι στέλνουν μια επιτροπή στον Όλυμπο και ελευθερώνουν τη θεά της ειρήνης.
Τα μικρότερα παιδιά του Θεατρικού Τμήματος παρουσιάζουν την ΕΙΡΗΝΗ.
Με σειρά εμφάνισης:
ΧΟΡΟΣ: Αθανασία Τουμπαρίδου, Ειρήνη Χονδρογιάννη, Ιόλη Βέρτκα, Μαρία - Ζωή Γιαλαμά, Ισμήνη Γιαλαμά, Τζένη Δρόσου, Σοφία Κατσούτα και Βάλια Ορφανουδάκη
ΠΑΙΔΑΚΙΑ: Σοφία Μπακάλη, Αφροδίτη Οικονόμου, Δωροθέα Καλαθά και Βαλεντίνα Πετρίδου
ΕΡΜΗΣ: Τζωρτζίνα Καραστεργίου
ΕΙΡΗΝΗ: Πολύμνια Μιχαηλίδου
ΚΟΡΕΣ: Παρασκευή Ρίζου, Βασιλική Ταβελάρη, Αθηνά Χατζή και Αφροδίτη Χατζή
ΤΡΥΓΑΙΟΣ: Γιάννης Φίσκας
ΚΑΡΙΩΝΑΣ: Κωνσταντίνος Παπάς
ΧΩΡΙΚΟΙ: Μαρία Γεωργιάδου και Βασιλική Καρυπίδου
ΕΜΠΟΡΟΙ: Έλενα Ουλιάρη, Στέφανος Ουλιάρης και Φαίδρα Βήτκα
Guest: Χρήστος Μεγαρίτης (σκαθάρι)
ΜΟΥΣΙΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ
Σε μία πρόβα, βγαίνοντας αργά το βράδυ από την Αίθουσα του Θεάτρου και αφού κλείδωσα, υψώνω τα μάτια μου και το βλέμμα μου πέφτει στη φωτογραφία του Πάνου Παπασταμάτη. Οι παλαιότεροι θα τον ξέρετε. Για τους νεώτερους θα πω ότι ήταν στρατιωτικός γιατρός αλλά και θεατρικός συγγραφέας, γαμπρός του Λάκη Πύρζα. Νυμφεύθηκε την κόρη του Βασιλική και έμεινε και αυτός στη Φλώρινα. Φλογερός Αριστοτελικός. Την ώρα, λοιπόν, που βλέπω το νονό μου, ναι γιατί ήταν ο νονός μου, σκέφτομαι: «Τελικά, νονέ, το λαδάκι που μου έβαλες έπιασε τόπο».
Το ίδιο βράδυ, το λέω στον Αργύρη. Και μου λέει και αυτός: «Δεν ξέρω αν ήταν τυχαίο, αλλά ακριβώς το ίδιο ένιωσα κι εγώ βλέποντας όλες αυτές τις φωτογραφίες των Αριστοτελικών να κοσμούν το διάδρομο. Μας βλέπουν και μας καμαρώνουν». Φαντάζομαι πως η επόμενη φωτογραφία θα είναι αυτή του Λάζαρου Μέλλιου.
Του δασκάλου και λαογράφου μας, που με την αγάπη και το μεράκι του διέσωσε πολλά ιστορικά στοιχεία και έθιμα του τόπου μας.
Σκέφτομαι πώς κι αυτός πολλές φορές θα είχε σκεφτεί το ίδιο πράγμα: «Μα δεν άφησαν τίποτα αυτοί οι αρχαίοι Έλληνες για μας τους νεώτερους; Ακόμα και τα παιχνίδια που παίζουμε έχουν τη ρίζα τους στην Αρχαία Ελλάδα».
Ο Λάζαρος Μέλλιος τα κατέγραψε σε ένα βιβλίου του με τίτλο: «ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΑΙΖΕΙ. Τα παιχνίδια στη Φλώρινα και τα χωριά της από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα».
Τα μικρά μας, λοιπόν, παιδιά της μουσικοκινητικής, τιμώντας την μνήμη του, θα σας παίξουν μερικά από τα παιχνίδια που κατέγραψε:
Κωνσταντίνος Κόλτσης, Νεφέλη Τζιώγκα, Λυδία Νικολάου, Μελιτίνη Νικολάου, Βερόνικα Νικολάου, Χριστίνα Παναγιωτίδου, Αθανασία Τουμπαρίδου, Ειρήνη Χονδρογιάννη, Μαρία - Ζωή Γιαλαμά, Ισμήνη Γιαλαμά, Δωροθέα Καλαθά, Τζωρτζίνα Καραστεργίου, Παρασκευή Ρίζου, Αθηνά Χατζή και Αφροδίτη Χατζή
1. Κυνηγητό και Αγαλματάκια
2. Ζητάμε πόλεμο κι εμείς ειρήνη
3. Η γάτα και ο ποντικός
4. Ένα λεπτό κρεμμύδι
ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ
Το διασημότερο έργο του Αριστοφάνη είναι η «Λυσιστράτη» που παρουσιάστηκε το 411 π.Χ.. Η ομώνυμη ηρωίδα του έργου πείθει τις γυναίκες της Αθήνας και της Σπάρτης να απόσχουν από τις ερωτικές δραστηριότητες για να υποχρεωθούν οι άντρες να διακόψουν τον πόλεμο. Το σχέδιο αυτό πετυχαίνει μετά από μερικές εμπλοκές.
Τα μεγαλύτερα παιδιά του Θεατρικού Τμήματος, πλαισιωμένα από τα μικρότερα παρουσιάζουν τη ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ.
Με σειρά εμφάνισης:
ΧΟΡΟΣ: Αθανασία Τουμπαρίδου, Ειρήνη Χονδρογιάννη, Ιόλη Βέρτκα, Μαρία - Ζωή Γιαλαμά, Ισμήνη Γιαλαμά, Τζένη Δρόσου, Σοφία Κατσούτα και Βάλια Ορφανουδάκη, Σοφία Μπακάλη. Αφροδίτη Οικονόμου, Δωροθέα Καλαθά, Βαλεντίνα Πετρίδου, Τζωρτζίνα Καραστεργίου, Πολύμνια Μιχαηλίδου, Παρασκευή Ρίζου, Βασιλική Ταβελάρη, Αθηνά Χατζή και Αφροδίτη Χατζή, Μαρία Γεωργιάδου και Βασιλική Καρυπίδου
ΚΟΡΥΦΑΙΑ: Παναγιώτα Σιώκη
ΛΥΣΙΣΤΡΑΤΗ: Σωτηρία Σιώκη
ΚΑΛΟΝΙΚΗ: Δέσποινα Πετρίδου
ΜΥΡΡΙΝΗ: Ειρήνη Ζουζέλη
ΛΑΜΠΙΤΩ: Έλενα Ουλιάρη
ΓΥΝΑΙΚΕΣ: Ζωή Τσικάρη, Σοφία Βασιλειάδου, Μυρτώ Φίσκα και Μαρία Βασιλειάδου
ΓΕΡΟΙ: Βασίλης Χατζηευφραιμίδης, Γιάννης Φίσκας, Στέφανος Ουλιάρης και Παναγιώτης Μέλκος
ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΙ: Γιώργος Σουλιώτης και Κωνσταντίνος Παπάς
ΚΙΝΗΣΙΑΣ: Γιάννης Μέλκος
ΠΑΙΔΑΚΙΑ: Δημήτρης Ζουζέλης, Λιλιάνα Ξενίδου
Στο τέλος της παράστασης, ρωτήσαμε την κα Καϊμάρα πώς νιώθει μετά από όλη αυτήν την προσπάθεια. Μας απάντησε με μια καβαφική ρήση. «Και τώρα, τί θα γένουμε χωρίς βαρβάρους;» «Όλο το χρόνο κάναμε μαθήματα χωρίς να στοχεύουμε κατ’ ανάγκη σε παραστάσεις. Αυτές, απλά, θα προέκυπταν. Σημασία για μας είχε το παιχνίδι, μέσω του θεατρικού παιχνιδιού και η μουσική μέσω της μουσικοκινητικής. Με περισσό μεράκι οι παιδαγωγοί μας, δάσκαλοι και νηπιαγωγοί, κατάφεραν να εμφυσήσουν στα παιδιά τη συνεργασία, την ομαδικότητα και την αγάπη για την τέχνη αλλά και να διδάξουν στα παιδιά αξίες. Το τελευταίο δίμηνο ασχοληθήκαμε με τις θεατρικές παραστάσεις ως επιστέγασμα όλης αυτής της προσπάθειας. Δύσκολο να συντονίσεις 50 κι πλέον παιδιά διαφορετικών ηλικιών και κυρίως να μπορέσεις να εντάξεις τις κοπιώδεις πρόβες στο βεβαρημένο πρόγραμμα των παιδιών. Έγινε η καθημερινή μας συνήθεια… Και τώρα, που τελείωσε αρχίσαμε, ήδη, να το αναπολούμε με νοσταλγία. Καλά καλά, δεν έκλεισε η αυλαία και κάποια παιδάκια ήρθαν και με ρώτησαν αν μπορούμε να το ξαναπαίξουμε. Ήταν τόσο τρακαρισμένα που έκαναν κάποια μικρολαθάκια που πολλά από αυτά δεν έγιναν αντιληπτά. Τα καταλαβαίνω. Για κάποια ήταν το βάπτισμα του πυρός. Κάποια δε τολμούσαν, όχι μόνο να μιλήσουν δημοσίως, αλλά και να μας μιλήσουν κατάματα. Τώρα θέλουν να ξαναπαίξουν. Αυτό και μόνο τα λέει όλα. Έφυγε το πολύ άγχος και θέλουν να ξαναπαίξουν ως πραγματικοί θεατρίνοι, όπου το άγχος δε φεύγει ποτέ αλλά η μαγεία που νιώθει κανείς πάνω στο σανίδι σε κάνει να πετάς. Για αυτό είπα, Και τώρα, τί θα γένουμε χωρίς βαρβάρους; Με την αποφθεγματική αξία, ασφαλώς, των στίχων αυτών του Καβάφη, καθώς όλη αυτή η ενασχόληση γέμισε δημιουργικά τη ζωή μας και μας απομάκρυνε από άλλες σκέψεις».
