Αγαπητοί Καθηγητές του Πανεπιστημίου , του Τ.Ε.Ι., συνάδερφοι του Δημοτικού Συμβουλίου καθώς και εκπρόσωποι φορέων του νομού μας θα ήθελα να καταθέσω και εγώ τις σκέψεις μου με αφορμή την σημερινή ειδική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Φλώρινας με μοναδικό θέμα την προοπτική και τα προβλήματα του Πανεπιστημίου μετά την αποχώρηση μελών Δ.Ε.Π. από την Παιδαγωγική Σχολή καθώς και τα νέα δεδομένα από τις προοπτικέ ς συνένωσης των Τ.Ε.Ι. με τα Α.Ε.Ι.
Σε μια εποχή που η γνώση αναδεικνύεται σε σημαντικότατο συντελεστή της παραγωγής και η οικονομία στηρίζεται στον ανταγωνισμό και τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει κυρίαρχη θέση.
Ο πρωταγωνιστικός της ρόλος είναι ιδιαίτερα προφανής όταν μιλάμε για ένα περιφερειακό πανεπιστήμιο που καλείται να συμβάλει στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική αναβάθμιση της Περιφέρειας στην οποία είναι εγκατεστημένο, αλλά και στην άμβλυνση των ανισοτήτων με τα μεγάλα αστικά κέντρα. Η μοναδική χωροταξική θέση του Νομού μας στον ευρύτερο χώρο της Βαλκανικής καθιστά ιδιαίτερα σημαντικό το ρόλο των τριών τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών τμημάτων του Πανεπιστημίου καθώς και των αντίστοιχων δυο τμημάτων του Τ.Ε.Ι.
Ο ρόλος της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Τοπική Ανάπτυξη είναι αναγκαίο να συνεχιστεί αλλά και να συνοδευτεί από ενίσχυση των ήδη υφιστάμενων τμημάτων.
Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι η όποια εκπαιδευτική πολιτική δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αντικαταστήσει τον ευρύτερο αναπτυξιακό και οικονομικό σχεδιασμό, που η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη να εφαρμόσει, προκειμένου η ΦΛΩΡΙΝΑ να συνδεθεί αποτελεσματικά με την εγχώρια και διεθνή αγορά.
Καθώς η πολιτική ίδρυσης περιφερειακών τμημάτων δεν έχει μονοσήμαντη επίδραση στην ανάπτυξη της περιοχής όπου εγκαθίσταται, τα αποτελέσματά της εξαρτώνται σε καθοριστικό βαθμό από τον συγκεκριμένο τρόπο που θα υλοποιηθεί. Τα αποτελέσματα που μπορεί να προκαλέσει στην περιοχή η λειτουργία ενός τμήματος είναι περισσότερο συνάρτηση του βαθμού ολοκλήρωσης που θα επιτύχει με το λοιπό δυναμικό της περιοχής, παρά του ποσοτικού βάρους του.
Θα πρέπει κανείς να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικός στην ίδρυση περιφερειακών τμημάτων , όχι γιατί αυτά είναι εξαρχής καταδικασμένα να αποτύχουν αλλά κυρίως γιατί είναι πολύ μεγάλο το κόστος για την εξασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών και την εξουδετέρωση των δυσχερειών και αντικινήτρων που αντιμετωπίζονται σε τοπικό επίπεδο.
Τμήματα που έχουν σχέση με τον πολιτισμό την Μουσική και τον πρωτογενή τομέα παραγωγής(βλέπε λειτουργία αγροκτήματος του Τ.Ε.Ι) αποτελούν το συγκριτικό μας πλεονέκτημα.
Για να μπορέσουμε να το πετύχουμε απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η εξασφάλιση υψηλής ποιότητας διδακτικού προσωπικού, που θα προσφέρει υψηλής ποιότητας έργο. Τα τμήματα πρέπει να προσπαθούν να προσελκύουν επιστήμονες υψηλού επιπέδου, να διαμορφώνουν προγράμματα σπουδών με ιδιαίτερες απαιτήσεις και να ειδικευθούν σε τμήματα και σχολές που αντίστοιχές τους δεν υπάρχουν στα κεντρικά πανεπιστήμια, ούτως ώστε να αποφύγει τον άμεσο ανταγωνισμό από αυτά.
Ένα τμήμα που δεν καταφέρνει να έλκει και να συγκρατήσει σε μόνιμη βάση το διδακτικό προσωπικό και τους φοιτητές του δεν πρόκειται να αναπτυχθεί. Μπορεί βέβαια να «φυτοζωεί» για χρόνια αλλά αυτό δεν συμβάλλει στην ανάπτυξη της πόλης που το φιλοξενεί και, πολύ περισσότερο, της Ανώτατης παιδείας. Αντίθετα, όπως έχει δείξει ως ένα βαθμό η περίπτωση του Πανεπιστημίου Κρήτης (κυρίως στο Ηράκλειο), όταν ένα αξιόλογο επιστημονικό δυναμικό στελεχώσει κάποιο περιφερειακό πανεπιστήμιο και όταν η τοπική κοινωνία το «αγκαλιάσει», τότε αυτό ευκολότερα αποφασίζει να κατοικήσει μόνιμα στην επαρχιακή πόλη και να συνδέσει την τύχη του με το πανεπιστήμιο, και βέβαια και οι φοιτητές τείνουν να μένουν περισσότερο. Ένα τέτοιο περιφερειακό τμήμα μπορεί να καταφέρει να σπάσει τον «φαύλο κύκλο» της υπανάπτυξής του. Έτσι, όχι μόνο είναι μεγαλύτερες οι επιπτώσεις του στην τοπική κοινωνία αλλά, ακόμη περισσότερο, διευκολύνεται η δημιουργία και άλλων νέων τμημάτων, γεγονός που συντελεί στην αύξηση του αριθμού των φοιτητών, διοικητικών, διδασκόντων, άρα και της οικονομικής επίδρασης του στην περιοχή.
Άλλη προϋπόθεση αποτελεί η εξασφάλιση της κινητικότητας ανθρώπων και πληροφοριών. Θα πρέπει να διευκολυνθεί – οικονομικά αλλά και τεχνικά - η δυνατότητα των διδασκόντων να μετακινούνται από και προς τις μεγάλες πόλεις (με ειδικές εκπτώσεις στις συγκοινωνίες).
Θα πρέπει επίσης να διευκολυνθεί η δυνατότητα για ανάκτηση πληροφορίας (διαπανεπιστημιακός δανεισμός βιβλίων με πολύ καλά οργανωμένες βιβλιοθήκες, δυνατότητα παρακολούθησης και διοργάνωσης συνεδρίων κλπ.).
Η σύγχρονη τεχνολογία και οργανωτική προσφέρουν τη δυνατότητα αποφασιστικής εκμηδένισης των συμβατικών αποστάσεων. Επαφές και επικοινωνίες, οι οποίες παλαιότερα εμποδίζονταν από την γεωγραφική απόσταση, μπορούν να γίνονται σήμερα άνετα με την εκμηδένιση της χρονικής απόστασης.
Τέλος απαιτείται ευνοϊκή μεταχείριση από την πλευρά της πολιτείας για την εξασφάλιση της ύπαρξης τμημάτων με ειδικά αντικείμενα, τα οποία δεν προσφέρονται στα κεντρικά πανεπιστήμια της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης ή με σπουδές μεταπτυχιακού επιπέδου που δεν προσφέρονται αλλού.
Τέλος θα ήθελα να επισημάνω η επιτροπή στήριξης του Πανεπιστημίου που αποτελείται από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη τους βουλευτές, τους Δημάρχους τον Αντιπεριφερειάρχη και τους εκπροσώπους της Πανεπιστημιακής κοινότητας να διεκδικήσουν νέα τμήματα, να συνεδριάζουν τακτικά με συγκεκριμένη ατζέντα και να ενημερώνουν έγκαιρα και έγκυρα την τοπική κοινωνία.
ΣΤΑΥΡΟΣ Γ. ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ
ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΔΗΜΟΥ ΦΛΩΡΙΝΑΣ
